Θα μπορούσαν κάποιες πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας να αποκτήσουν μεγάλους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου; Τι είναι τα πάρκα γειτονιάς και τι προσφέρουν σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη; Γιατί είναι δύσκολη η δημιουργία τους και τι θα μπορούσε να γίνει γι’ αυτό;
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, που εκπονήθηκε από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υπό τον συντονισμό του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Αριστείδη Ρωμανού, ανοίγει τον διάλογο για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην πόλη και προτείνει μια μέθοδο για τη δημιουργία πάρκων γειτονιάς, με συγκεκριμένα παραδείγματα.
Τι είναι τα πάρκα γειτονιάς;
Τα πάρκα γειτονιάς είναι μικροί κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, οι οποίοι εξυπηρετούν κατά κανόνα τις γειτονιές που βρίσκονται μέχρι και 400-500 μέτρα μακριά, ενώ οι πολίτες που ζουν εκεί μπορούν να φτάσουν σε αυτά πεζοί. Είναι κατά κανόνα μικρές εκτάσεις αλλά πολύ μεγαλύτερες από τις συνήθεις μικρές πλατείες του κέντρου, και μπορούν να φιλοξενήσουν ποικίλη βλάστηση και μια σειρά από χρήσιμες δραστηριότητες για τους περίοικους.
Τα πάρκα γειτονιάς μπορούν να δημιουργηθούν στο πυκνοκατοικημένο κέντρο της πόλης μέσα από μια σειρά παρεμβάσεων όπως πεζοδρομήσεις, ενοποιήσεις ανοιχτών χώρων και, σε κάποιες περιπτώσεις, απαλλοτριώσεις κτηρίων.
Πώς φτιάχνεται ένα πάρκο γειτονιάς;
Η έρευνα της διαΝΕΟσις καταλήγει σε μια πλήρη και αναλυτική μεθοδολογία για για τη δημιουργία τέτοιων πάρκων στην Αθήνα, μετά από την ανάλυση του σχετικού νομικού πλαισίου. Η μεθοδολογία αυτή προβλέπει, μεταξύ άλλων:
1 Επιλογή της τοποθεσίας και της χωροθέτησης του πάρκου.
2 Δημιουργία ειδικού φορέα υλοποίησης με δημόσιο χαρακτήρα, που αποκτά τις αρμοδιότητες για την υλοποίηση του έργου. Στο ΔΣ του φορέα θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του Δήμου, της Περιφέρειας, των κατοίκων της γειτονιάς κ.ά.
3 Διαβούλευση με τις κεντρικές πολεοδομικές αρχές, τις δημοτικές υπηρεσίες και τις τοπικές οργανώσεις.
4 Εκπόνηση όλων των απαραίτητων μελετών από τον φορέα υλοποίησης ή από εξωτερικούς συνεργάτες.
5 Διαφανής διαδικασία αποζημιώσεων και απαλλοτριώσεων για τα ακίνητα που θα χρειαστεί να κατεδαφιστούν ή να αλλάξουν χρήση.
Πού θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πάρκα γειτονιάς;
Οι ερευνητές περιγράφουν αναλυτικά τα κριτήρια τα οποία πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες γειτονιές για να φιλοξενήσουν τέτοιες αναπλάσεις. Σε αυτά, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται:
1 Το αν η περιοχή που θα επιλεγεί περιλαμβάνει δημόσια ή δημοτική γη, παλαιά και εγκαταλελειμμένα κτήρια, πολλά αδόμητα οικόπεδα, ή χαμηλό συντελεστή δόμησης.
2 Η ύπαρξη υφιστάμενου δικτύου πεζοδρόμων.
3 Η διαθεσιμότητα κοινόχρηστων χώρων.
4 Η σχέση με υφιστάμενες κοινωφελείς υποδομές.
Στη συνέχεια οι ερευνητές, σε συνεργασία και με στελέχη του Δήμου Αθηναίων, επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους σε μια ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας και μελέτησαν διάφορες πιθανές γειτονιές που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν μια τέτοιας κλίμακας ανάπλαση. Έτσι, κατέληξαν σε δύο ενδεικτικές λεπτομερείς προτάσεις, που περιγράφονται αναλυτικά στην έρευνα και αναφέρονται επιγραμματικά παρακάτω:
Η πρώτη πρόταση αφορά στην περιοχή του Σταθμού ΚΤΕΛ Λιοσίων και στη δημιουργία ενός μεγάλου πάρκου περίπου 28 στρεμμάτων στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα ο σταθμός, μαζί με την πεζοδρόμηση της πλατιάς οδού Στρατηγού Δαγκλή και λίγων γύρω δρόμων και την ενοποίηση στην όλη έκταση των ελάχιστων κοινόχρηστων περιοχών. Το πάρκο θα εκτείνεται πρακτικά από τη Στρατηγού Καλλάρη στα βόρεια, μέχρι τη Λιοσίων, 430 μέτρα πιο κάτω. Το συνολικό κόστος της παρέμβασης εκτιμάται στα 20-25 εκατ. ευρώ.
Η δεύτερη πρόταση αφορά στην πεζοδρόμηση της Ευγενίου Καραβία, μιας οδού μήκους 560 μέτρων που ενώνει την Πατησίων με την Αχαρνών, με ενοποίηση των κοινόχρηστων χώρων που βρίσκονται κατά μήκος της. Το πάρκο που θα προέκυπτε θα είχε έκταση περίπου 21 στρέμματα, ενώ το συνολικό κόστος της παρέμβασης εκτιμάται στα 12,5-15 εκατ. ευρώ.
