Ο Νίκος Ζώρζος από το Reimagine Tourism in Greece: «Μεγάλη η σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού για την ορθολογική ανάπτυξη»
Στο συνέδριο «Reimagine Tourism in Greece – Επαναπροσδιορίζοντας το μέλλον του Ελληνικού τουρισμού», μια πρωτοβουλία της Καθημερινής, που πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Οκτωβρίου, στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, παρευρέθηκε ως ομιλητής ο Δήμαρχος Θήρας, Νίκος Ζώρζος. Μεταξύ άλλων, συμμετείχαν κορυφαίες προσωπικότητες του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου με σκοπό να επαναπροσδιοριστεί το μέλλον του ελληνικού τουρισμού.
Ο Δήμαρχος Θήρας, συμμετείχε στη συζήτηση με θέμα “Μία νέα προσέγγιση στο ισχύον χωροταξικό ρυθμιστικό πλαίσιο”. Στη συζήτηση πήραν επίσης μέρος ο πρώην Πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμμένος, ο Διευθυντής των Εφορειών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου Δημήτρης Αθανασούλης και ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος της Καθημερινής, Νεκταρία Σταμούλη.
Στο συνέδριο αυτό συμμετείχε και ο Πρωθυπουργός ο οποίος αφού τόνισε ότι υπάρχει έντονη τουριστική κίνηση σε συγκεκριμένα μέρη και σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, υπογράμμισε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι τα έσοδα, προσθέτοντας ότι «έχει μεγάλη σημασία να φέρουμε επισκέπτες όλο το χρόνο, που θα απολαμβάνουν τον πολιτιστικό μας πλούτο σε καλύτερες συνθήκες σε σχέση με το εάν έρχονταν μόνο τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο. Θέλουμε οι υποδομές να είναι τέτοιες που τα νησιά μας να είναι καλύτερα σε μια δεκαετία, όχι αγνώριστα», κατέληξε ο Πρωθυπουργός.
Ο Δήμαρχος τόνισε τη σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού για την «ορθολογική» ανάπτυξη. Αναφέρθηκε στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο το οποίο μεταβάλλει την γραμμή της ζώνης Ι στη καλντέρα, καθώς και το χωροταξικό πλαίσιο του τουρισμού λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «αντιμετωπίζουμε σημαντική χωρική αταξία λόγω γενικοτήτων στο πλαίσιο και έλλειψης μηχανισμών επιβολής». Ζήτησε επίσης να επιτραπεί στην αυτοδιοίκηση να επιβάλλει τέλη για τη χρηματοδότηση βασικών βελτιώσεων υποδομών, αναφερόμενος στο τέλος εισόδου των επιβατών κρουαζιέρας.
Η τοποθέτηση του Δημάρχου Νίκου Ζώρζου στο συνέδριο.
…. «Μετά από πολλά χρόνια είχαμε το χωροταξικό του τουρισμού και θέλω να πω εισαγωγικά ότι η χωροταξία είναι η λυδία λίθος στην ορθολογική ανάπτυξη κάθε περιοχής. Έχοντας παρακολουθήσει τα πράγματα στη Σαντορίνη θέλω να πω ότι τη δεκαετία του ’60 η κυβέρνηση αντιλαμβανόμενη το ιδιαίτερο γεωπεριβάλλον του νησιού κήρυξε την περιοχή της καλντέρας ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Το 1972 προχώρησε στην κήρυξη του τόπου ως ιστορικού και όλο το νησιωτικό σύμπλεγμα ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
Τη δεκαετία του ’90 έγινε η πρώτη προσπάθεια χωρικής τακτοποίησης με τη θέσπιση ζωνών οικιστικού ελέγχου και το 2012 με δική μου πρωτοβουλία είχαμε μια τροποποίηση του προεδρικού διατάγματος που αφορούσε στις ζώνες οικιστικού ελέγχου και δύο πράγματα, θα έλεγα, βελτίωσαν σημαντικά το θέμα της χωρικής τακτοποίησης.
Το πρώτο είναι ότι η περιοχή της καλντέρας είναι εκτός σχεδίου περιοχή, έγινε αδόμητη, και το δεύτερο ότι προστατεύτηκαν τα αγροτικά προϊόντα καθώς αγροί και αμπελώνες που επιδοτούνταν δεν μπορούσαν να αλλάξουν χρήση.
Παρά το γεγονός ότι έγινε όλη αυτή η προσπάθεια, για να καταδείξω δηλαδή την ανάγκη της χωρικής τακτοποίησης, σήμερα έχουμε μια μεγάλη χωρική αταξία. Και ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι: ο ένας λόγος είναι η γενικότητα του πλαισίου και ο άλλος είναι η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών.
Τώρα το χωροταξικό του τουρισμού που ήρθες και για το οποίο έγινε συζήτηση και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης και του 1ου και του 2ου βαθμού, είναι αλήθεια ότι δεν ικανοποίησε ούτε τη μια πλευρά ούτε την άλλη. Και δεν ικανοποίησε ούτε εκείνους που θέλουν μια πιο έντονη επιχειρηματικότητα, ούτε εκείνους που θέλουνε ως προϋπόθεση της ορθολογικής και βιώσιμης ανάπτυξης να μην καταναλώνονται οι τόποι, να μην καταστρέφεται το τοπίο.
Για παράδειγμα για τη Σαντορίνη, που εγώ έχω μίλησε πολλές φορές ότι δεν χρειάζεται ούτε μια νέα κλίνη, ούτε ένα κυβικό μπετόν, προβλέπει την ανάπτυξη τετράστερων και πεντάστερων ξενοδοχείων.
Επομένως καλώς ίσως αποσύρεται για βελτίωση. Είναι όμως ανάγκη να υπάρξει και ως υπερκείμενο νομοσχέδιο, γιατί είναι υπερκείμενο του ειδικού πολεοδομικού, που βρίσκεται και αυτό σε εξέλιξη και ως υπερκείμενο θα πρέπει γρήγορα να επανέλθει. Ασφαλώς και οι κυβερνήσεις αλληλοδιαδόχως έχουν ευθύνη. Οι κυβερνήσεις ψήφισαν το δήλωσε και σώσε, δηλαδή τα αυθαίρετα και κλείνουν το μάτι σε εκείνον που θέλει να αυθαιρετήσει. Αυτό είναι μια πραγματικότητα, αντιστοίχως όσοι κινούμαστε στο πολιτικό σύστημα έχουμε την κατάρα του πολιτικού κόστους.
Αυτά πρέπει να λέγονται αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Και είναι ένας παράγοντας, ο δεύτερος άξονας είναι η αντίληψη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, αλλά ίσως και άλλων κοινωνιών το τι είναι συμφερότερο για την ευτυχίας μας. Να καταστρέψουμε το ωραίο και να κερδίσουμε χρήματα ή να προφυλάξουμε το ωραίο και πάλι θα κερδίσουμε χρήματα, αλλά δεν θα τα κερδίσουμε ίσως γρήγορα. Και αυτή όπως τον τελευταίο καιρό λέω είναι η κλασική αντίληψη.
Δηλαδή όποιος πολιτισμός υπηρετεί το ωραίο δεν παρακμάζει ποτέ. Αυτή ήταν μια αντίληψη που τελικά χάθηκαν, πιθανόν να την κληρονόμησε το Μπουτάν. Επίσης, θέλω να πω και στον αγαπητό προϊστάμενο της εφορίας, ότι έχω πει ότι το υπουργείο πολιτισμού σε κάποιες περιπτώσεις έδειξε μια ευρυχωρία, μεγάλη μερικές φορές.
Σαφώς δεν θα μπορέσει η πολεοδομία της Σαντορίνης να ελέγξει τις άδειες αυτές…. , είναι υποστελεχωμένες οι υπηρεσίες. Όπως θέλω να πω και για το άρθρο 71. Θεωρώ ότι κακώς έχουμε αυτό το νομοσχέδιο, το οποίο για λόγους που δεν μπορώ να καταλάβω, καθώς η πρώτη ζώνη που με το προεδρικό διάταγμα του ’12 είναι αδόμητη δεν έχει ανάγκη αναστολής για να παραμείνει αδόμητη, αλλά έχουμε μια αλλαγή του ορίου της Α ζώνης. Η νομοθεσία πρέπει να εφαρμόζεται, αλλά έχω την εδραία άποψη ότι θα πρέπει να γίνει προσπάθεια να αλλάξει η αντίληψη των κοινωνιών για το τι είναι ευτυχία. Εγώ από 2015 είχα ζητήσει να έχουμε τη δυνατότητα ως τοπική αυτοδιοίκηση επιβολής τελών. Καλώς ο πρωθυπουργός θέσπισε τέλος για την κρουαζιέρα.
Εμείς αποφασίσαμε στη Σαντορίνη σε μια συνεδρίαση της τουριστικής επιτροπής που συμμετέχουν οι επαγγελματικοί φορείς κυρίως αλλά καις το δημοτικό συμβούλιο κάθε τόπος, κάθε δήμος να μπορεί να επιβάλει ή μη τέλος και να καθορίζει το ύψος του τέλους και τα χρήματα εξ ολοκλήρου να πηγαίνουν για τις υποδομές και τις λειτουργίες του τόπου. Θεωρώ ότι θα έπρεπε η αυτοδιοίκηση να έχει μεγαλύτερη αυτοτέλεια και θα έπρεπε να μπορεί να επιβάλει τέλη.
Σε ότι αφορά τις υποδομές η Σαντορίνη είναι ένα νησί 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Υποδομές έχουν γίνει και χρειάζονται και άλλες και χρειάζεται και βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών.
Παράδειγμα η συζήτηση που γίνεται τον τελευταίο καιρό για τη λειψυδρία μας βρήκε έτοιμους και δεν έχουν αυτή τη χρονική στιγμή πρόβλημα με το νερό ούτε του χρόνου θα αντιμετωπίσουμε, αλλά με τη γρήγορη τουριστική ανάπτυξη δεν μας λέει κανείς ότι στα προσεχή χρόνια δεν θα έχουμε πρόβλημα. Εμείς είχαμε την τύχη την προηγούμενη προγραμματική περίοδο να απορροφήσουμε το 51 τοις εκατό του περιφερειακού προγράμματος.
Όμως θεωρώ ότι κανένας τουρίστας δεν επισκέπτεται τις υποδομές. Εκείνο που έλκει τον τουρίστα είναι το τοπίο. Οι υποδομές είναι απαραίτητες αλλά πρέπει να γίνονται και στην κλίμακα του τόπου.»
