Άννα Βρεττού – Έπαρχος Άνδρου: Ενημέρωση για την ξενάγηση στην Παλαιόπολη
Διαβάστε τι αναφέρει η Έπαρχος Άνδρου κα Άννα Βρεττού:
Την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2024, σε μέλη και φίλους της Εταιρείας Ανδρίων Επιστημόνων, μας έκανε μια εξαιρετική ξενάγηση-παρουσίαση η ομότιμη καθηγήτρια Κλασσικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών ( ΕΚΠΑ) κυρία Λυδία Παλαιοκρασσά –Κόπιτσα, υπεύθυνη ανασκαφής στον αρχαιολογικό χώρο της Παλαιόπολης. Η Παλαιόπολη, υπήρξε πρωτεύουσα της Άνδρου κατά την κλασσική εποχή και ο χώρος της ανασκαφής εκτείνεται από την πλαγιά του όρους Πέταλο, μέχρι την ακτή όπου είχαν κατασκευάσει κατά την αρχαιότητα τεχνητό λιμένα, οι βραχίονες του οποίου διακρίνονται και σήμερα, βυθισμένοι στη θάλασσα, όπου γινόταν η αγκυροβολία των πλοίων, μεταξύ των ακρωτηρίων Διακόφτη και Παλαιουπόλεως.
Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποκαλύψει την πόλη των κλασικών χρόνων με την αγορά της, με το αποχετευτικό και αρδευτικό δίκτυό της. Πλήθος κινητών ευρημάτων: κεραμική, λίθινα τέχνεργα κλπ όπου όλα μαρτυρούν την ολοένα και καλύτερη οργάνωση της ζωής προΪόντος του χρόνου, κατά τους ύστερους γεωμετρικούς, πρώιμους, αρχαΪκούς χρόνους (όπως το μαρτυρούν η κεραμική και οι λεπίδες οψιανού που βρέθηκαν στους χώρους της ανασκαφής). Δηλαδή, ήδη από τον 9 ο αι.π.Χ. έως και τον 7 ο αι. μ.Χ., ιδιαίτερα μετά την ίδρυση της πόλης περί το 700 π.Χ., όταν μετοίκησαν εκεί, κάτοικοι των γεωμετρικών οικισμών του νησιού, η πόλη είχε σημαντική άνθηση ιδιαίτερα προς τα τέλη του 4 ου αι. π.Χ. και καθ΄όλη τη διάρκεια του 3 ου αι.π.Χ. .- Η ανασκαφή, έχει επίσης αποκαλύψει τμήματα κτιρίων και οδών, οργανωμένων σε δύο άνδηρα (ανάχωμα, πρόχωμα, επίπεδη επιφάνεια, που δημιουργείται με προσχώσεις σε επικλινές έδαφος) . Έχει αποκαλύψει επιγραφικές πληροφορίες, οι οποίες μας πληροφορούν ότι η αγορά είχε διαμορφωθεί ως το κέντρο της πόλης από τον 5 ο αι.π.Χ. , ότι στο κέντρο της αγοράς υπήρχαν Βουλευτήριο, ναός κάποιας άγνωστης ακόμη θεότητας, στοές, μάκελλος (αγορά τροφίμων), πολλά κινητά ευρήματα όπως θραύσματα γλυπτών, θραύσματα επιγραφών, μαρμάρινων κεραμίδων, χάλκινα νομίσματα, διάφορα μεταλλικά μικροαντικείμενα , κατάλοιπα μεταλλουργικής δραστηριότητας, που βεβαιώνουν την λειτουργία
μεταλλουργείου σιδήρου –πριν τα τέλη του 3 ου αι. π.Χ.-, που λειτουργούσε με σίδηρο τοπικής προέλευσης,. τιμητικά μνημεία επιφανών Ανδρίων και Ρωμαίων αυτοκρατόρων και αξιωματούχων (η πόλη αλώθηκε διαδοχικά από τους Ρωμαίους και τους Περγαμηνούς [199π.Χ.] ότε και παραχωρήθηκε στον Βασιλέα της Περγάμου, Άτταλο Α΄.
Έχει φέρει επίσης στο φως σπίτια των πρώτων χριστιανικών αιώνων, όπως επίσης μια τρίκλιτη βασιλική, η οποία σώζεται σε καλή κατάσταση σε ύψος έως τριών μέτρων. Το 2009 αποκαλύφθηκε ψηφιδωτό δάπεδο στο κεντρικό κλίτος βασιλικής του 5ου αιώνα. Τα ονόματα των δύο κτητόρων της, ήταν: Ευφρόσυνος και Μαρία.
Τέλος η κυρία Παλαιοκρασσά, μας ενημέρωσε πως βρίσκεται σε στάδιο ολοκλήρωσης, το σχέδιο διαχείρισης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Παλαιόπολης, που θα περιλαμβάνει ένδεκα (11) ιστάμενα ή ανασκαμμένα , μνημεία της Αρχαίας Άνδρου ενταγμένα στο φυσικό περιβάλλον, σε σύνδεση με το δίκτυο των υφισταμένων μονοπατιών και με το Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιόπολης (το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1981 με άρχιτέκτονα τον Στάμο Παπαδάκη. Τα έξοδα κατασκευής του κτηρίου καλύφθηκαν από δωρεά του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή).
Θα περιλαμβάνει την οχύρωση της πόλης, το αρχαίο λιμάνι, το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της αγοράς, σημεία οικιστικής περιοχής, το ναό του Απόλλωνος Πυθίου, ναό της θεάς Δήμητρας, λείψανα κτιρίου λουτρών στο χώρο του Γυμνασίου (ρωμαΪκών χρόνων) της πόλης, ιερό του Διός Μειλιχίου, δώδεκα (12) ταφικούς περιβόλους κλπ.
Γεμάτοι ενθουσιασμό, δέος και σεβασμό, αφού ευχαριστήσαμε την κυρία Παλαιοκρασσά για τη μακρόχρονη αφοσίωσή της (επί 37 χρόνια) στην ανασκαφή και ανάδειξη των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων του νησιού μας, αποχωρήσαμε γεμάτοι παραστάσεις και θαυμασμό.
Ο πλούτος των πληροφοριών τις οποίες μας έδωσε η κυρία Παλαιοκρασσά κατά την ξενάγησή της, η ομορφιά των μνημείων τα οποία θαυμάσαμε, η αγάπη για το νησί μας, μου δίνουν πιστεύω μια ικανή δικαιολογία γι αυτό το μακροσκελές άρθρο με τις εντυπώσεις μου.
Άνδρος την 22 Σεπτεμβρίου 2024
Άννα Βρεττού
Έπαρχος Άνδρου
