Ο κίνδυνος κάποια νησιά να μετατραπούν σε «πόλεις» είναι ορατός αν δεν μπει φραγμός από την αλόγιστη οικοδόμηση. Στις Κυκλάδες ο τουρισμός σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και τα νησιά των Κυκλάδων, αποτελούν πόλο έλξης για όλες σχεδόν τις βασικές αγορές της χώρας αλλά και του εξωτερικού. Η φέρουσα ικανότητα των νησιών είναι αυτή που θα μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια. Ο Δημήτρης Προκοπίου, Σύμβουλος Τουρισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δρ. Διαχείρισης Παράκτιου Περιβάλλοντος-Φέρουσας Ικανότητας στον Τουρισμό τονίζει πως «αν δεν θέλουμε να χάσουμε στο παιχνίδι του διεθνούς ανταγωνισμού, χρειάζονται αποφάσεις με στόχο αφενός την ποιοτική βελτίωση και αφετέρου τη σταδιακή «έξοδο» πολλών επιχειρήσεων, κυρίως καταλυμάτων από την αγορά».
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
Θέλω να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας κύριε Προκοπίου με μια ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Πάρο και είχε αντικείμενο αυτήν τη μελέτη που παρουσιάσατε εσείς, την φέρουσα ικανότητα της Πάρου στο κομμάτι του τουρισμού. Τι ακριβώς συζητήσατε και παρουσιάσατε;
Η φέρουσα ικανότητα σε έναν προορισμό συζητείται εδώ και πολλά χρόνια και έχουν γίνει πολλές μελέτες σε πολλές χώρες όπως στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Γαλλία, στην Νέα Ζηλανδία, στην Πορτογαλία, στην Κύπρο, την Ελλάδα και άρχισε από τις ΗΠΑ. Η φέρουσα ικανότητα είναι ένα εργαλείο που δίνει την δυνατότητα και τις απαραίτητες προϋποθέσεις σε ένα προορισμό να μπορεί να είναι βιώσιμος. Ο κάθε προορισμός έχει κάποιες δυνατότητες οπότε για να μπορέσει να γίνει ανάπτυξη κάπου αυτές οι δυνατότητες σχετίζονται με υποδομές. Υποδομές όπως η διαχείριση λυμμάτων , η διαχείριση απορριμμάτων, οι δρόμοι, η χωρητικότητα των λιμανιών και άλλοι δεκάδες ανάλογοι δείκτες.
Άρα αυτό που λέμε ότι στις Κυκλάδες θέλουμε τον τουρισμό και έχουμε την δυνατότητα για περισσότερο και περισσότερο… όλο αυτό έχει ένα ταβάνι.
Ανάλογα τι εννοούμε ταβάνι, εκτός αν θέλουμε η Πάρος να γίνει Μανχάταν. Βέβαια στην Πάρο μέχρι στιγμής το πρόβλημα «απορρίμματα» έχει λυθεί, τα έργα των βιολογικών και τριτοβάθμιων εγκαταστάσεων σε κάποια χωριά προχωρούν, όπως και οι αφαλατώσεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα μεγαλώνει κατά 20 χιλιάδες κρεβάτια και μετά θα πρέπει να τα κάνουμε και διπλά. Οπωσδήποτε όριο στην φέρουσα ικανότητα βάζει το γενικό πολεοδομικό σχέδιο Πάρου και το ειδικό πολεοδομικό σχέδιο ορίζει τους όρους δόμησης. Η φέρουσα ικανότητα δεν είναι μόνο υποδομές, η φέρουσα ικανότητα είναι και ποια είναι τα τουριστικά αποθέματα, τι κάνουμε για τον πολιτισμό, τι κάνουμε για τις αρχαιότητες. Φέρουσα ικανότητα είναι και η ποιότητα -αν μπορούμε να μετρήσουμε- των τουριστικών υπηρεσιών. Η φέρουσα ικανότητα είναι ένα εργαλείο για την δημοτική αρχή για να μπορέσει να κάνει πολιτική. Και όταν εννοούμε να κάνουμε τουριστική πολιτική εννοούμε να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα για την καθημερινότητα των ντόπιων κατοίκων και των τουριστών.
Λίγο πολύ, τα προβλήματα που εντοπίσατε και αυτά που αναφέρατε για την Πάρο όπως οι δρόμοι, τα απορρίμματα, οι υποδομές γενικότερα, οι αφαλατώσεις είναι ζητήματα που απασχολούν το σύνολο των Κυκλάδων. Πως φτάσαμε να συζητάμε όμως αυτή την διαφορετική προσέγγιση στον τουρισμό; Αυτό βάζει ένα φρένο; Τι αντιδράσεις θα υπάρχουν από παράγοντες του τουρισμού γιατί για παράδειγμα οι ξενοδόχοι θα πουν δεν γίνεται, εγώ έχω άλλα 200 κρεβάτια.
Υπάρχουν αυτή την στιγμή νησιά τα οποία δεν έχουν λύσει το ζήτημα των λυμάτων και τα νησιά αυτά είναι δεκάδες στην Ελλάδα. Πριν κάνουν οποιοδήποτε έργο πρέπει να λυθεί αυτό το θέμα. Υπάρχουν νησιά και πρωτεύουσες νομών, δεν μιλάω για την Ερμούπολη ή την Ρόδο, στα οποία οι βιολογικοί καθαρισμοί 20-30 χρόνια δεν λειτουργούν σωστά παρότι έχουν κατασκευαστεί. Άρα η φέρουσα ικανότητα πρώτα μιλάει για τα αυτονόητα. Στην συνέχεια βέβαια, μια παράμετρος της φέρουσας ικανότητας είναι ας πούμε πόσοι εργάζονται σε ένα νησί και πόσοι στον τουρισμό. Μια άλλη παράμετρος της φέρουσας ικανότητας είναι πόσες συνεδριακές αίθουσες έχουμε σε ένα νησί. Θέλουμε τουρισμό. Έχουμε συνεδριακές αίθουσες; Και να πω και ένα άλλο παράδειγμα, το Φαλιράκι στης Ρόδου και η Τζιά, έχουν ένα συγκεκριμένο μοντέλο πολύ ψηλών κτηρίων που τα περισσότερα καθορίστηκαν με διατάγματα προ του ’70. Θέλουμε εμείς στην Νότια Ρόδο το ίδιο μοντέλο; Εκεί λοιπόν έρχεται η φέρουσα ικανότητα και θα σου πει ότι κοίταξε να δεις μια παράμετρος είναι η διατήρηση του τοπίου, άρα δεν μπορούμε στην νότια Ρόδο να έχουμε ξενοδοχεία των 1000 κλινών σαν ουρανοξύστη. Γιατί η φέρουσα ικανότητα προϋποθέτει και την προστασία του περιβάλλοντος.
Εσείς με όλα αυτά θέλετε και να προστατεύσετε τις υποδομές και το περιβάλλον και την ποιότητα του κάθε νησιού.
Μα αν χαλάσει η ποιότητα, φεύγουν οι τουρίστες.
Υπάρχουν αντιδράσεις από τους ίδιους του παράγοντες τουρισμού;
Μα η φέρουσα ικανότητα δεν έρχεται να ακυρώσει τις οικοδομικές άδειες, θα βγουν 2-3 στην Πάρο και θα φτιάξουν 3 μικρές μονάδες των 30 κλινών σύμφωνα με το ειδικό πολεοδομικό σχέδιο. Αυτό δεν ενοχλεί.
Αυτό το σχέδιο που έχετε κάνει εσείς στην Πάρο, επιχείρησε να το κάνει και στην Σαντορίνη με την προηγούμενη δημοτική αρχή και κόστισε πολιτικά την εκλογή του προηγούμενου δημάρχου. Πόσο έτοιμη είναι η κάθε δημοτική αρχή να πει ότι βάζει ένα φρένο ή ακολουθεί αυτά που πρέπει να κάνει για να προστατεύσει τον τουρισμό, το νησί, τους κατοίκους, το περιβάλλον;
Για να το πάμε λίγο ανάποδα, η Σαντορίνη και η Μύκονος είναι πλέον ουσιαστικά τουριστικές πόλεις. Εκεί επειδή έχουν έρθει και πολύ μεγάλα κεφάλαια επενδύσεων, υπάρχουν μεγάλες συγκρούσεις και θα σας πω το εξής: στην Σαντορίνη, με αυτά τα κρεβάτια δεν έπρεπε σε κάποιες περιοχές να υπάρχουν ελεύθεροι χώροι; Στην Σαντορίνη, αν εξαιρέσεις την περιοχή από κάτω εκεί που είναι ο δρόμος που πηγαίνει στην Οία, που υπάρχουν 1-2 οικόπεδα συνεταιριστικά από ό,τι θυμάμαι, δεν έχει ούτε έναν ελεύθερο χώρο. Η Μύκονος έχει μαζέψει τα εκατομμύρια των Αράβων. Δεν μπορείς να πεις στους Άραβες μην έρθετε, γιατί ουσιαστικά είναι αυτοί εκεί και έχουν κάνει επενδύσεις. Η φέρουσα ικανότητα ουσιαστικά, είναι τι θέλει η δημοτική αρχή και ο λαός. Στην Πάρο θέλουν υποδομές. Θέλουν οι ίδιοι. Αλλά ευτυχώς η Πάρος δεν έχει αυτή την οξύτητα της ανάπτυξης. Ποιος είναι αυτός που θα βάλει όρια στην δόμηση; Η πολεοδομία. Στην Πάρο σε λίγες μέρες εγκαινιάζεται το πολεοδομικό γραφείο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η πολεοδομία θα είναι στην Πάρο, θα έχει αυτονομία και θα μπορεί να κάνει τα πρέποντα. Και η Μύκονος και η Σαντορίνη έχουν πολεοδομία αλλά δεν ξέρω τι κάνουν.
Πρέπει σε όλα τα νησιά να ακολουθήσουν αυτή την πρωτοβουλία που πήρατε εσείς και ο δήμος στην Πάρο; Να μπουν σε αυτή την διαδικασία και τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων;
Η φέρουσα ικανότητα είναι ένα εργαλείο το οποίο έχει -μη σας πω- και 400 δείκτες. Ουσιαστικά η μελέτη της φέρουσας ικανότητας σε έναν προορισμό είναι τα πάντα σε σχέση με τον τουρισμό με σκοπό τα όρια. Δεν μπορούμε να βάλουμε όρια σε πόσα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα έχουν, δεν μπορούμε να πούμε στον άλλον μην χτίσεις, αν είναι σύμφωνα με τον νόμο. Ομως η φέρουσα ικανότητα είναι και το πνευματικό πλεονέκτημα ότι «κύριε έκτισες σε περιοχή που δεν έπρεπε, θα στο ρίξουμε». Και θα σας πω και ένα άλλο πρόβλημα που έχουμε στις Ελληνικές ακτές. Ξέρετε ότι οι Ελληνικές ακτές δεν ανήκουν στους δήμους; Κανονικά ανήκουν στην Κτηματική υπηρεσία του δημοσίου. Αυτό είναι φοβερό διότι, αν το δήμος Πάρου, ο δήμος Μυκόνου, θέλει να διαφυλάξει μια παραλία όπου έχουν βγει τερατώδεις αυθαιρεσίες, δεν μπορεί να το κάνει.
Δηλαδή μετά θα πρέπει να πάει στην Ερμούπολη για να έρθει η πολεοδομία και η κτηματική υπηρεσία του δημοσίου και να δει.
Η κτηματική υπηρεσία δεν είναι εφορία, είναι του κράτους. Όταν εμείς ζητήσαμε από το υπουργείο οικονομικών να μας δώσει στοιχεία για τα Airbnb στην Πάρο, δεν μας έδωσε. Βέβαια δόξα τον θεό υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για να προσεγγίσουμε σχετικά τα κρεβάτια. Και να πω και το άλλο, αύριο έρχεται κάποιος στην Πάρο να κτίσει ένα τουριστικό χωριό, αυτό δεν πρέπει να γίνει. Αυτό σημαίνει ότι έρχεται μια επένδυση, παίρνει σε 45 μέρες άδεια και χωρίς να έχει κανέναν έλεγχο από την πολεοδομία πάει να κτίσει ένα ολόκληρο χωριό. Αυτό στην Πάρο δεν χωράει. Γιατί έχει ήδη πολλά χωριά. Αυτό λοιπόν είναι το πιο επικίνδυνο.
Αυτό φοβάστε μη τυχόν συμβεί σε άλλα νησιά των Κυκλάδων;
Σύμφωνα με τον νόμο του μνημονίου του 2012, για παράδειγμα στο costa Navarino δεν υπήρχε τόσο μεγάλη όχληση από το να έρθει αύριο ένας στην Ίο και να το κάνει. Είναι τελείως διαφορετικά.
Πρέπει και τα υπόλοιπα νησιά να μπουν σε αυτή την διαδικασία;
Αυτό πρέπει να θέλουν οι τοπικοί άρχοντες και οι τοπικές κοινωνίες. Στην Πάρο είμασταν περίπου 100 άτομα και όλοι ήθελαν να μάθουν, υπήρχε ανησυχία, ενημερώσαμε βέβαια ότι η φέρουσα ικανότητα δεν ήρθε να ανατρέψει το κράτος και να πει δεν θα χτίσεις το ξενοδοχείο ή το σπίτι σου. Η φέρουσα ικανότητα έρχεται να πει ποιες είναι οι προτεραιότητες της πολιτικής. Βέβαια το συμβούλιο επικρατείας την δέχεται ως ομολογία. Αν λοιπόν αύριο έρθει ένας στην Πάρο και πει χτίζω 1000 κρεβάτια σε ένα καινούριο χωριό εκεί αυτό θα κλοτσήσει. Και δικαίως. Και θα σας πω το εξής: που έχει νερό ένα χωριό 1000 κλινών; Που έχει υποδομές ένα χωριό 1000 κλινών; Και μιλώ με κραυγαλέο παράδειγμα γιατί στην Πάρο υπάρχει ένα πολεοδομικό σχέδιο που δεν μπορείς να πας να χτίσεις ένα χωρίο έτσι. Αυτό εννοείται και για αυτό δεν έχουμε και ουρανοξύστες. Στην Νάξο, δεν έχουμε τέτοια φαινόμενα. Οι τοπικοί άρχοντες οι τοπικές κοινωνίες και ο λαός των νησιών, αυτός ψηφίζει, αυτός έχει γνώμη, αυτός ενημερώθηκε. Εγώ έκανα την έρευνα το 2019 και είπαμε τι έγινε μετά το 2019, όπου ο τουρισμός στην Πάρο πήγε 20% συν. Και με ρωτήσανε ποιο είναι το ποσοστό που θεωρείτε ότι μπορεί να αναπτυχθεί περισσότερο; Και είπα 20 με 30%. 50% δεν γίνεται, θα πρέπει να φτιάξουμε Αττική οδό στην Πάρο και στην Νάξο. Γιατί στην Μύκονο παρόλο που φτιάχτηκε ο περιφερειακός δεν χωράει. Η Μύκονος είναι άλλη μεγάλη ιστορία.
