Τα δύο τελευταία χρόνια, 2016 και 2017, τα επίσημα στοιχεία τόσο της Τραπέζης της Ελλάδος όσο και του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), αποτύπωσαν τις εντυπωσιακές επιδόσεις της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ως αδιαμφισβήτητης ηγέτιδας δύναμης του ελληνικού τουρισμού.
Το 2016, για πρώτη φορά η Τράπεζα της Ελλάδος συνέλεξε, μέσω της Έρευνας Συνόρων, ταξιδιωτικά στοιχεία ανά περιφέρεια, με στόχο να δώσει την πληρέστερη και ακριβέστερη αποτύπωση των μεγεθών, που συνθέτουν την εικόνα των τουριστικών επιδόσεων σε κάθε μία από αυτές.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου βρέθηκε στην πρώτη θέση, στους δύο πιο βασικούς τουριστικούς δείκτες, των ταξιδιωτικών εισπράξεων και των διανυκτερεύσεων.
Παράλληλα, τα στοιχεία της ετήσιας μελέτης του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), λαμβάνοντας υπόψιν μια σειρά από ποσοτικούς αλλά και ποιοτικούς δείκτες, έφερε το Νότιο Αιγαίο στην πρώτη θέση στις υποδομές φιλοξενίας σε ξενοδοχεία, σε ξενοδοχεία 5 αστέρων και σε αριθμό εργαζομένων στον ξενοδοχειακό κλάδο.
Συνεχίζοντας τις εντυπωσιακές επιδόσεις του 2016, στα νησιά της Περιφέρειάς μας πραγματοποιήθηκε το 2017 ο κύριος όγκος των ταξιδιωτικών εισπράξεων αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό διανυκτερεύσεων στη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος. Η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη, παρουσίασε αύξηση σε σχέση με το 2016, μόνο στο Νότιο Αιγαίο. Αντίστοιχες επιδόσεις προβλέπεται να καταγραφούν και για το 2018.
Από τα παραπάνω στοιχεία, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το Νότιο Αιγαίο είναι εκείνο που “συμπαρασύρει” και διαμορφώνει το συνολικό τουριστικό προϊόν της χώρας.
Τα ίδια στοιχεία αποτελούν τη μεγαλύτερη επιβράβευση της στρατηγικής επιλογής της Περιφέρειάς μας, να εργαστεί με προσήλωση πάνω στον τουρισμό, με όρους που αρμόζουν σ’ έναν πρωταθλητή.
Η ανάγκη στήριξης του τουρισμού των νησιών μας συνέπεσε με μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για τη χώρα και προσέδωσε στην επιλογή μας τον χαρακτήρα της εθνικής προσπάθειας, όπως αρμόζει άλλωστε στην Περιφέρεια με τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.
Εκπονήσαμε και υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πρόγραμμα τουριστικής προβολής των 50 νησιών της, διατηρώντας τη μοναδική ταυτότητα του καθενός, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο στον επισκέπτη τη δυνατότητα να ζήσει την αυθεντική εμπειρική τουριστική διάσταση των 50 διαφορετικών προορισμών, που μπορεί μεν να αποτελούν ένα ενιαίο γεωγραφικό συγκρότημα αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν 50 διαφορετικές μεταξύ τους επιλογές.
Με άξονα την εξωστρέφεια, η Περιφέρεια μας συνεργάστηκε με τους καλύτερους στον κόσμο στον τομέα του τουρισμού και της επικοινωνίας, για να αναστρέψει το διεθνές κλίμα ενάντια στη χώρα μας, που στο 2015 λειτουργούσε, συνοπολογιζομένου και του μεταναστευτικού προβλήματος, ως τροχοπέδη. Ουσιαστικά ήταν ένα εθνικό στοίχημα ανάσχεσης της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας στο εξωτερικό παράλληλα με τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεών της με παραδοσιακές και νέες αγορές.
Είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι οι επιδόσεις του Νοτίου Αιγαίου στον τουρισμό, αποτελούν την πλέον χαρακτηριστική περίπτωση επιτυχούς διαχείρισης, μιας από τις μεγαλύτερες κρίσεις που βίωσε η χώρα και κυρίως τα νησιά. Την προσφυγική – μεταναστευτική κρίση.
Του 2016 των ρεκόρ στον τουρισμό, προηγήθηκε η χρονιά κατά την οποία το προσφυγικό και μεταναστευικό ζήτημα έφτασε στην κορύφωσή του. Μέσα στο 2015, σημειώθηκε το μεγαλύτερο προσφυγικό ρεύμα μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 30% των συνολικών προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που κινήθηκαν προς την Ευρώπη, πέρασαν από τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και πρωτίστως από τα νησιά της Δωδεκανήσου. Για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, την διεθνή ειδησεογραφία τροφοδοτούσαν καθημερινά οι τραγικές εικόνες της πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης, με φόντο τα νησιά του Αιγαίου. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να προβλέψουν την ολοσχερή κατάρρευση του τουρισμού στα νησιά μας για την επόμενη χρονιά. Παρά ταύτα, το Νότιο Αιγαίο όχι μόνο δεν κατέρρευσε τουριστικά, αλλά, αντιθέτως, το 2016 απογειώθηκε, κατακτώντας την κορυφή, μέσα σε μια εξαιρετικά δυσμενή χρονική συγκυρία. Η ανοδική πορεία συνεχίστηκε το 2017 και το 2018.
Οι εντυπωσιακές επιδόσεις, ασφαλώς δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Ήταν αποτέλεσμα σοβαρής, συστηματικής δουλειάς, ψύχραιμης και νηφάλιας αντιμετώπισης της κρίσης.
Το βάρος που έπεσε τους ώμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ήταν τεράστιο. Χωρίς μέσα, χωρίς υποδομή και φυσικά, χωρίς “εγχειρίδιο κρίσης”, αφού οι καταστάσεις που κληθήκαμε να διαχειριστούμε, ήταν πρωτοφανείς. Δεν υπήρχε προηγούμενο.
Τα “εργαλεία” που χρησιμοποιήσαμε ήταν κατ’ αρχήν η συνεργασία με ειδικούς στον τομέα του crisis management, μέσω της οποίας θέσαμε κανόνες διαχείρισης της κρίσης και εκπαιδεύσαμε το πολιτικό προσωπικό της Περιφέρειάς μας. Παράλληλα με την έγκαιρη εκπόνηση του Στρατηγικού Σχεδίου Τουριστικής Ανάπτυξης του Νοτίου Αιγαίου, που τέθηκε σε εφαρμογή από την αρχή του 2016, μέσα από ένα ευρύ πλέγμα δράσεων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε νησιού. Σε συνδυασμό με την λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας που αξιοποιεί τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες στο χώρο του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πετύχαμε να αναδείξουμε τα νησιά μας ως την ιδανική επιλογή διακοπών για όλες τις απαιτήσεις. Το Νότιο Αιγαίο, ήταν παντού. Έγινε best seller!
Η επιθετική τουριστική προβολή, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο με την παρουσία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στις μεγαλύτερες διεθνείς τουριστικές εκθέσεις, με αναβαθμισμένο προφίλ, καθώς και στα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα παγκοσμίως, όπως το CNN, το BBC και άλλα, όπου καταφέραμε, περνώντας θετικά μηνύματα, να ανατρέψουμε την αρνητική εικόνα που είχε διαμορφωθεί για τα νησιά μας.
Η ανάδειξη, μέσα στο 2016, του Νοτίου Αιγαίου ως «Γαστρονομική Περιφέρεια της Ευρώπης 2019» (τίτλος που για πρώτη φορά διεκδίκησε και κέρδισε μια ελληνική Περιφέρεια) ήρθε προσθετικά στη μεγάλη επιχείρηση εξωστρέφειας και ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών μας.
Εκ των αποτελεσμάτων, η προσπάθεια απέδωσε τα μέγιστα. Το 2016, για τον τουρισμό του Νοτίου Αιγαίου, δεν ήταν απλά μια ικανοποιητική χρονιά, δεδομένης της συγκυρίας, αλλά μια χρονιά ρεκόρ!
Η πρωτιές του Νοτίου Αιγαίου είναι ακόμη μεγαλύτερης σημασίας, λαμβανομένου υπ’ όψιν του δυσμενούς περιβάλλοντος που διαμορφώθηκε από μια σειρά αρνητικών παραγόντων, που στοχευμένα κατευθύνθηκαν προς τα νησιά της Περιφέρειάς μας. Η υπερφορολόγηση που έπληξε καίρια την ανταγωνιστικότητα του τουρισμού των νησιών, η στοχοποίηση σε συνάρτηση με την δυσφήμιση που επιχειρήθηκε, για λόγους που εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί.
Παράλληλα, η συνεχής άνοδος του τουρισμού στα νησιά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αποκάλυψε και τις δομικές αδυναμίες, που η χώρα δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει στα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας. Αδυναμίες που αν δεν αντιμετωπιστούν, θα λειτουργήσουν ανασταλτικά για την περαιτέρω ενίσχυση του τουρισμού, παρόλο που τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου δεν έχουν «ξεδιπλώσει» ακόμη ολόκληρο το φάσμα των δυνατοτήτων τους.
Αν λοιπόν συμφωνούμε ότι η συμβολή του τουρισμού στην επίτευξη της πολυπόθητης κοινωνικής ευημερίας είναι κάτι παραπάνω από σημαντική για την Περιφέρειά μας, αλλά και για την ίδια την ελληνική οικονομία, οφείλουμε να περάσουμε στον σχεδιασμό και την λήψη των μέτρων αυτών που θα του επιτρέψουν να κατακτήσει κορυφές ακόμη υψηλότερες, κορυφές εφικτές και προσιτές, αφού η δυναμική και η προοπτική των νησιών μας αξιοποιείται σήμερα σε ποσοστό χαμηλό. Μέτρα που έχουν κάνουν με την διοικητική και οικονομική θωράκιση των νησιών και ενίσχυση των υποδομών τους, που με δυσκολία σηκώνουν το βάρος της σημερινής ροής επισκεπτών.
Τα στοιχεία της ΤτΕ και του ΙΤΕΠ αφενός αποτυπώνουν την μεγάλη αναπτυξιακή δυναμική των νησιών μας, αφετέρου την ανάγκη η Πολιτεία, αντί να δημιουργεί συνθήκες που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα του εξαιρετικού τουριστικού προϊόντος μας, αντί να δημιουργεί επενδυτικά αντικίνητρα και προσκόμματα, να στηρίξει τους επαγγελματίες του τουρισμού, εκείνους που ακόμη σε στους πιο δύσκολους καιρούς της εγχώριας αλλά και της διεθνούς οικονομικής ύφεσης, γνωρίζουν άριστα πως να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, να δημιουργούν θέσεις εργασίας, να γίνονται οι στυλοβάτες της ελληνικής οικονομίας, να γίνονται η θετική εικόνα της χώρας μας σε όλο τον κόσμο.
Οι κορυφές που μπορούμε να κατακτήσουμε στον τουρισμό, απαιτούν αλλαγή μοντέλου σε πολλά επίπεδα. Και αυτό διότι στον τουρισμό καθρεπτίζεται το συνολικό οικονομικό, πολιτισμικό, κοινωνικό επίπεδο κάθε χώρας.
Απαιτείται άλλη αυτοδιοίκηση, άλλος τρόπο κατανομής των πόρων, άλλες διαδικασίες αδειοδοτήσεων των έργων, άλλο μοντέλο διαχείρισης των υποδομών, άλλο μοντέλο χρηματοδότησης των μεγάλων έργων, άλλο εκπαιδευτικό σύστημα κτλ. Απαιτείται θωράκιση οικονομική, θεσμική, διοικητική. Η προστασία μιας νησιωτικής Περιφέρειας όπως είναι το Νότιο Αιγαίο, δεν είναι μόνο συνταγματική υποχρέωση, είναι ο τρόπος να ισχυροποιούμαστε εθνικά και να αναπτυσσόμαστε οικονομικά. Σε αυτήν την επιλογή, η μεθοδική ενασχόληση με τον τουρισμό, σε συνάρτηση με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών μας, ήταν και είναι η απάντηση στην πρόκληση για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Η Περιφέρεια με την μικρότερη κρατική χρηματοδότηση, το μεγαλύτερο φοροκυνηγητό, τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, εργάζεται με σχέδιο και επιμονή πάνω σε αυτόν τον εθνικό στόχο. Δώσαμε τιτάνιο αγώνα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Φέραμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Όχι μόνο για το καλό των κοινωνιών των νησιών μας αλλά και της χώρας ολόκληρης.
Με τον ίδιο ζήλο συνεχίζουμε. Με εξωστρέφεια, με συνέπεια, με σοβαρότητα, αλλά κυρίως με σχέδιο, διαμορφώνοντας το κατάλληλο περιβάλλον που θα επιτρέψει στους ανθρώπους του τουρισμού, από όποια θέση υπηρετούν τον βασικό αιμοδότη της οικονομίας των νησιών του Νοτίου Αιγαίου και της χώρας, να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: πρωταθλητισμό!
Στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, το στοίχημα της ανάκαμψης της οικονομίας και ανάτασης της χώρας, τουλάχιστον στον τομέα του τουρισμού, κερδίζεται σταθερά τα τρία τελευταία τουλάχιστον χρόνια. Αυτό από μόνο του, μας δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι το Νότιο Αιγαίο έχει δυνατότητες, κρύβει μεγάλες και σημαντικές ευκαιρίες. Σε αυτήν την προσπάθεια πρέπει να συμβάλουμε όλοι.
