Μάρκος Βουτσίνος: Η αναγέννηση της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας ξεκίνησε από το Νεώριο
«Το Νεώριο είναι η αρχή και ο θεμέλιος λίθος του αναπτυξιακού υποδείγματος της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας. Δεν ήταν απλώς το «πρώτο βήμα» αλλά το σημείο τομής, το άλμα προκειμένου από τη φάση της βαθιάς απαξίωσης να περάσουμε στην απόλυτη ανάταξη του Κλάδου» αναφέρει σε συνέντευξή του στην Κυκλαδική ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κυκλάδων.
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
Υγιείς εργαζόμενοι, ευημερούσες επιχειρήσεις. Πόσο εφικτό είναι αυτό κύριε Βουτσίνε, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει συρρίκνωση του μισθού για πολλούς εργαζόμενους πριν καν φτάσουμε στα μισά του μήνα;
Επιχειρήσεις χωρίς εργαζόμενους δεν μπορούν να υπάρξουν, όπως και εργαζόμενοι δίχως επιχειρήσεις. Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί το βασικότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η υγιής αύξηση της παραγωγικότητας συσχετίζεται ευθέως με αξιοπρεπείς μισθούς, απαρέγκλιτη εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, εργασιακή ειρήνη και δικαιοσύνη.
Η λογική συμπίεσης του εργασιακού κόστους, όπως αυτή εφαρμόστηκε στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Δημοσιονομικής Προσαρμογής (Μνημόνια), αποδείχτηκε αδιέξοδη, καταστροφική και εξαιρετικά ζημιογόνα τόσο για την κοινωνική συνοχή, όσο και για το σύνολο της εθνικής οικονομίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη μαζική φυγή Ελλήνων στο εξωτερικό, τη λεγομένη «διαρροή εγκεφάλων» (brain drain) που υπονομεύει την αναπτυξιακή δυναμική της Πατρίδας μας.
Την τελευταία δεκαπενταετία, ο κόσμος της μισθωτής εργασίας έχει βρεθεί αντιμέτωπος με τρεις κρίσεις. Την χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία εξελίχθηκε σε μια πολυδιάστατη δημοσιονομική, οικονομική, κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση. Την Πανδημία και τη συνακόλουθη υγειονομική κρίση. Την ενεργειακή κρίση με τις προεκτάσεις της στον πληθωρισμό και την ακρίβεια, που σήμερα που σήμερα «γονατίζει» τα ελληνικά νοικοκυριά υποβαθμίζοντας δραματικά το επίπεδο διαβίωσης. Οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης συρρικνώνουν την αγοραστική μας δύναμη κατά 15% τα τελευταία δύο χρόνια, ο μισθός εξαντλείται μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο του μήνα (19 ημέρες φτάνει) και οι ανισότητες διευρύνονται σημαντικά διαμορφώνοντας συνθήκες μόνιμης λιτότητας για τη μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.
Η εργασία μέσω του μισθού πρέπει να προστατεύει από τη φτώχεια, και όχι να τη «διακρίνει» σε μερική ή απόλυτη.
Σύμφωνα με τον νόμο, οι εργοδότες πρέπει να προσφέρουν στο προσωπικό ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον εργασίας. Είναι υποχρεωμένοι να αξιολογούν όλους τους κινδύνους που απειλούν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων στους χώρους εργασίας των επιχειρήσεών τους, εργοστάσια, ναυπηγεία κλπ. Ποια είναι η εικόνα που έχετε;
Χωρίς αμφιβολία, πίσω από κάθε εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια υπάρχει ένα υπόστρωμα πολλών επικίνδυνων και ανθυγιεινών παραγόντων, όπως μεταξύ άλλων υποαμειβόμενη εργασία και επισφάλεια, εντατικοποίηση της δουλειάς, ασυντήρητος εξοπλισμός, ελλιπής χορήγηση μέτρων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), μη εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι σε δουλειές που απαιτούν εξειδίκευση.
Την ώρα που στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφεται μείωση των εργατικών δυστυχημάτων, στην Ελλάδα η «μακάβρια λίστα» των εργαζομένων που χάνουν τη ζωή τους εν ώρα εργασίας αυξάνει επικίνδυνα. Μόνο το 2023 η εργατική τάξη μετρά 182 νεκρούς και 286 σοβαρά τραυματισμένους στον αγώνα για το μεροκάματο.
Η αρχή της Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ), μέσα από τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, συνιστά δομική προϋπόθεση για την προστασία της υγείας, της ασφάλειας και της ευημερίας των ανθρώπων στο εργασιακό του περιβάλλον.
Η επικράτηση μιας επικίνδυνης «κουλτούρας» που θεωρεί τις συνθήκες ΥΑΕ ως «πολυτέλεια» ή προσθετό εργασιακό κόστος είναι απάνθρωπη, ανάλγητη και εγκληματική.
Απαιτούνται πολιτική βούληση και στοχοπροσήλωση, ενδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών, κοινωνικός διάλογος κυβέρνησης, συνδικάτων και οργανώσεων των εργοδοτών, αυστηρό τιμωρητικό πλαίσιο.
Είναι αδιανόητο ο εργάτης πηγαίνοντας στη δουλειά του να μην ξέρει αν θα γυρίσει σπίτι του, είναι αδιανόητο η εργασία να κοστίζει περισσότερες ζωές από ότι ένας πόλεμος.
Ναυπηγεία Σύρου. Όλοι μιλούν για ένα μικρό θαύμα στην καρδιά των Κυκλάδων. Για αναγέννηση της ναυπηγικής στην χώρα μας. Πόσο ωφελημένοι είναι οι εργαζόμενοι και η τοπική κοινωνία;
Η αναγέννηση της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας ξεκίνησε από το Νεώριο. Το Νεώριο είναι η αρχή και ο θεμέλιος λίθος του αναπτυξιακού υποδείγματος της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας. Δεν ήταν απλά το «πρώτο βήμα» αλλά το σημείο τομής, το άλμα προκειμένου από τη φάση της βαθιάς απαξίωσης να περάσουμε στην απόλυτη ανάταξη του Κλάδου.
Ένα Ναυπηγείο που συνεχώς μετασχηματίζεται με γνώμονα την πράσινη και γαλάζια οικονομία, με σημείο αναφοράς την καινοτομία και την περιβαλλοντική προστασία, τα σύγχρονα πρότυπα και πρωτόκολλα.
Η τεράστια επένδυση της ΟΝΕΧ συναντήθηκε με την ναυπηγική παρακαταθήκη, την τεχνογνωσία, το μεράκι και την αγάπη των Συριανών ναυπηγοεργατών. Το αποτέλεσμα μας δικαιώνει καθημερινά.
Για τα οφέλη και την προστιθέμενη αξία του Νεωρίου στην τοπική κοινωνία και οικονομία της Σύρου, αρκεί να ανατρέξει κανείς στη «μαύρη περίοδο» της απληρωσίας και του λουκέτου όπου μια εικόνα παρακμής διαχέονταν σε όλο το Νησί, καθώς και πρόσφατα στην Πανδημία όταν η Σύρος έμεινε όρθια κυριολεκτικά λόγω του Ναυπηγείου.
Είναι χαρακτηριστική η φράση μιας ηλικιωμένης συριανής ότι «πληρώνει το Νεώριο και λουλουδίζει η Σύρος».
Πέρα των περίπου 600 εργαζομένων στις εγκαταστάσεις του Νεωρίου, σε πολλές εκατοντάδες υπολογίζονται οι έμμεσες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν και διατηρούνται λόγω της παραγωγικής διαδικασίας του Ναυπηγείου σε όλο το φάσμα της τοπικής επιχειρηματικότητας.
Ένα σύνολο επιχειρήσεων στηρίζουν τη δραστηριότητα και ανάπτυξή τους στην υποστήριξη των αναγκών του Νεωρίου δημιουργώντας ένα πολύ δυναμικό και ευρύ οικοσύστημα.
Σίγουρα κάθε αναπτυξιακό εγχείρημα και κάθε μεγάλη αλλαγή συναντά και αντιστάσεις από τις δυνάμεις της αδράνειας. Δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε «παράκεντρα» που έχουν σκοπό της ύπαρξής τους να κατασυκοφαντούν και να δυσφημούν το Ναυπηγείο. Μέσα από διασπορά ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρηση επιχειρούν να «πλανέψουν» τη συριανή κοινωνία, να εκμεταλλευτούν τις αγωνίες της. Ευτυχώς δεν το κατορθώνουν. Η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας τους έχει γυρίσει την πλάτη και έχει στρέψει το βλέμμα της στο μέλλον του Νησίου, ένα μέλλον που είναι άρρηκτα συνυφασμένο με το Ναυπηγείο.
Ενόψει και της τουριστικής σεζόν, έρχεται στο προσκήνιο το θέμα των συνθηκών εργασίας σε πολλούς κλάδους (εστίαση, υπαλλήλους σε ξενοδοχεία, εργάτες καθαριότητας κ.λπ.) κυρίως για το γεγονός ότι δεν τηρούνται ούτε συμβάσεις εργασίας (όπου υπάρχουν), ούτε και ωράρια. Οι εργαζόμενοι γυρίζουν την πλάτη στον τουρισμό. Πώς μπορεί το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Κυκλάδων να στηρίξει αυτούς τους εργαζόμενους;
Πράγματι, ο Τουρισμός και ο Επισιτισμός είναι κλάδοι όπου εντοπίζεται εξαιρετικά υψηλή παραβατικότητα είτε με τη μορφή της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, είτε σε ότι αφορά το ωράριο εργασίας (εντατικοποίηση, αδήλωτες και απλήρωτες υπερωρίες) και τη συνέπεια των εργοδοτών.
Από την Πανδημία και την εποχή των lockdown καταγράφηκε μια ισχυρή «στροφή» μερίδας εργαζομένων από τα ξενοδοχεία και την εστίαση προς άλλα επαγγέλματα. Μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης, ένα μεγάλο μέρος αυτών των εργαζομένων δεν «επέστρεψε» στους κλάδους αυτούς.
Οι δυσμενείς όροι αμοιβής και εργασίας, καθώς και η «εποχικότητα» των επαγγελμάτων στον Τουρισμό και στην Εστίαση (σεζόν και μάλιστα περιορισμένη χρονικά) υπήρξαν οι βασικοί λόγοι. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού ήταν εμφανής και η απασχόληση ανειδίκευτου προσωπικού αποδυναμώνει το εγχείρημα της ανάπτυξης ποιοτικού τουρισμού ως σύνολο των προσφερόμενων εμπειριών.
Σε κάθε περίπτωση για την Ελλάδα και ειδικά τις Κυκλάδες μας, ο Τουρισμός αποτελεί δομικό και βασικό πυλώνα του Αναπτυξιακού Μοντέλου. Η αναβάθμιση των όρων αμοιβής και εργασίας, η πάταξη της παραβατικότητας και η εργασιακή συμμόρφωση των εργοδοτών, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τους εργαζόμενους και η διαρκής εκπαίδευση-κατάρτισή τους οφείλουν να καταστούν σε πρώτιστες προτεραιότητες.
Το Ε.Κ. Κυκλάδων είτε άμεσα, είτε μέσω των σωματείων μελών του στον Τουρισμό – Επισιτισμό βρίσκεται διαχρονικά δίπλα στους εργαζόμενους του κλάδου και απέναντι στην παραβατικότητα. Υποδεχόμαστε καταγγελίες και παρεμβαίνουμε άμεσα, μεριμνούμε για την ενεργοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, εκπροσωπούμε τους εργαζόμενους σε εργατικές διαφορές, παρέχουμε πληροφόρηση και ενημέρωση για δικαιώματα, επισκεπτόμαστε χώρους εργασίας σηματοδοτώντας ότι κανείς εργαζόμενος δεν είναι μόνος του απέναντι στην όποια εργοδοτική αυθαιρεσία. Όλα αυτά, βέβαια, με δεδομένες τις δυσκολίες δράσης και συνολικής κάλυψης που αντιμετωπίζουμε λόγω της νησιωτικότητας.
Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας αυτή την περίοδο σε ζητήματα των εργαζομένων;
Οι εργαζόμενοι διεκδικούν το μέρισμα που τους αναλογεί από τον παραγόμενο πλούτο. Είναι στο επίκεντρο κάθε προσπάθεια ανάκαμψης, δεν μπορεί να είναι στο στόχαστρο των επιβαλλόμενων πολιτικών και ακολουθούμενων πρακτικών.
Σε μια περίοδο που όλοι διατυμπανίζουν ότι έχουμε εξέλθει από τα Μνημόνια και την επιτήρηση, επιβάλλεται επιτέλους να καταργηθούν οι μνημονιακοί νόμοι που υποβαθμίζουν το δίχτυ προστασίας του ατομικού και συλλογικού εργατικού δικαίου.
Στοιχιζόμαστε πίσω από το μαζικό αίτημα για διαμόρφωση βασικού μισθού που να προστατεύει από τη φτώχεια, ενώνουμε τις δυνάμεις μας για τη πραγματική αύξηση του μέσου μισθού που θα επιφέρει την ανασύνταξη της μεσαίας τάξης, παλεύουμε για υγεία και ασφάλεια σε κάθε χώρο δουλειάς.
Κατάργηση διακρίσεων, δραστικός περιορισμός της παραβατικότητας, εξάλειψη φαινόμενων εκφοβισμού. Η εργασιακή δικαιοσύνη είναι κορυφαία διάσταση της Δημοκρατίας μας.
Πολιτικές προσέλκυσης νέων στη ναυτιλία και στη ναυπηγική μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης ανακοίνωσε η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Δόμνα Μιχαηλίδου. Υπάρχει ενδιαφέρον από τους νέους της περιοχής μας;
Είναι γεγονός ότι παρατηρείται μια σημαντική ανισορροπία στο «ισοζύγιο» προσφοράς και ζήτησης επαγγελμάτων και ειδικοτήτων στο δευτερογενή τομέα της οικονομίας, στη Βιομηχανία.
Ταυτόχρονα, η Βιομηχανική Επανάσταση 4.0 (αυτοματοποίηση, ρομποτοποίηση, τεχνητή νοημοσύνη κ.λπ.) και οι τεχνολογικές εξελίξεις αλλάζουν το πλέγμα των γνώσεων και δεξιοτήτων σε ένα σύνολο επαγγελμάτων που συνδέονται με την παραγωγική διαδικασία.
Καθώς ένα μεγάλο τμήμα του έμπειρου και εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού οδεύει ή βρίσκεται ήδη σε φάση συνταξιοδότησης, η μεταλαμπάδευση της τεχνογνωσίας και της μαστοριάς αποτελεί κρίσιμο ζητούμενο. Διαπιστώνεται σοβαρή έλλειψη νέων τεχνιτών, η οποία εξελίσσεται σε βασική αγωνία για την περαιτέρω ανάπτυξη του Βιομηχανικού Τομέα.
Η νεολαία μέσα από τις δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού και ενημέρωσης πρέπει να στραφεί προς την ποιοτική τεχνική και τεχνολογική εκπαίδευση, και κατ’ επέκταση στη Βιομηχανία. Στην Σύρο λόγω της ανάπτυξης των Ναυπηγείων Νεωρίου, επαγγέλματα που συνδέονται με τη ναυπηγοεπισκευή μπορούν να εξασφαλίσουν πραγματικά ευοίωνες προοπτικές, μια επιτυχή σταδιοδρομία, εργασιακή σταθερότητα και αξιοπρεπείς αμοιβές.
Η επένδυση στην εκπαίδευση, στην εξειδικευμένη κατάρτιση ακόμη και στη στοχευμένη επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού είναι απολύτως επιβεβλημένη. Η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων απαιτείται να συνδέεται με επαγγελματικά και θεσμικά δικαιώματα, και ακολούθως να κατοχυρώνεται και να αναγνωρίζεται μισθολογικά.
Αναντίρρητα, λοιπόν, οι εξαγγελίες της Υπουργό κας Μιχαηλίδου είναι σε θετικότατη κατεύθυνση, πιστεύουμε και ελπίζουμε να μετουσιωθούν σε πράξη.
Ήδη, εντός του Νεωρίου λειτουργεί Σχολή Επαγγελματικής Κατάρτισης υπό την αιγίδα του Υπουργείο Παιδείας. Η ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των νέων της Σύρου γίνεται σταδιακά και θεωρούμε ότι στο άμεσο μέλλον θα αποτελέσει εστία δημιουργίας καταρτισμένων τεχνιτών.
Ευρύτερα στις Κυκλάδες υπάρχει ανάγκη ισόρροπής ανάδειξης της όψης της Βιομηχανίας σε σχέση με τις υπηρεσίες. Είναι δουλειά όλων μας συντεταγμένα να προωθήσουμε αυτή την προοπτική.
