Μια σειρά επιχειρημάτων θέτει ο Nαξιώτης Νίκος Λεβογιάννης, φιλόλογος και πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ αποδομώντας τα πεπραγμένα της θητείας του Δημήτρη Λιανού: «Ασχολούμαι με την πολιτική από φοιτητής, από τη δεκαετία του ‘60. Δεν έχω ξαναγνωρίσει, ανεξάρτητα από παρατάξεις, τόσο αποτυχημένη δημοτική αρχή. Πλήρης αποτυχία!» σημειώνει χαρακτηριστικά. «Ο δήμος είναι μόνο για τη Xώρα και –άντε- μέχρι καμιά παραλία, μέχρι εκεί ασχολείται» αναφέρει ο πρώην υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με το ζήτημα που αναφέρατε σε προσωπική σας ανάρτηση, σχετικά με τη δωρεά στον Δήμο Νάξου, της παλαιάς ιστορικής κατοικίας στην Κωμιακή για την ίδρυση μουσείου…
Είναι αλήθεια ότι ο δήμος της Νάξου, εδώ και πολλά χρόνια, είναι «δήμος Χώρας Νάξου», άντε και κάποιας κοντινής παραλίας, καμιά φορά μπορεί να φθάσει μέχρι την Απείρανθο. Στις μικρές Κυκλάδες τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Ως προς τη δωρεά στην Κωμιακή για την ίδρυση μουσείου, έγινε το 2016 και πρόκειται για μια διώροφη οικία, από τα παλαιότερα σπίτια του χωριού, ιδιοκτησία της ιστορικής οικογένειας του αείμνηστου Ευστάθιου Χωριανόπουλου, με πολύ μεγάλη προσφορά όχι μόνο στο χωριό, αλλά και στην πατρίδα.
Ο πρωτότοκος γιος του Ευστάθιου Χωριανόπουλου –του οποίου το όνομα προέβλεπε η δωρεά να δοθεί στο μουσείο-Γιώργος, χάθηκε την κατοχή σε ηλικία 16-17 χρονών, όταν μαζί με άλλους 6 νέους από την Κωμιακή, επιχείρησαν με μια βάρκα από τον Λυώνα να περάσουν στη Δονούσα και από εκεί με κάποιο καΐκι της συμμαχικής αποστολής να φύγουν στη Μέση Ανατολή (Κάιρο), για να καταταγούν στον ελληνικό στρατό που είχε εκεί δημιουργηθεί.
Ο ίδιος ο Ευστάθιος Χωριανόπουλος ήταν πολεμιστής των βαλκανικών πολέμων, ψάλτης στην εκκλησία του χωριού, κοινοτάρχης, αλλά και ως εγγράμματος, απόφοιτος του σχολαρχείου, άφησε σημαντικά γραπτά ντοκουμέντα για την ιστορία της Κωμιακής, όπως το προσωπικό του το ημερολόγιο, το γενεαλογικό δέντρο της πολυάνθρωπης οικογένειας των Χωριανόπουλων της Κωμιακής και την ιστορία της. Να σημειώσω ότι ένα μέλος της πρώτης γενιάς αυτής της οικογένειας, ο γενάρχης της οποίας ήταν ιερέας, έφυγε σε εφηβική ηλικία στην Πόλη, εκάρη μοναχός, εξελίχτηκε στην Ιεραρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εκλέχτηκε Μητροπολίτης Σμύρνης (1802-1822) και Οικουμενικός Πατριάρχης (1822-1824), ο Άνθιμος Γ΄ Χωριανόπουλος, αγωνιστής της Εκκλησίας και του Γένους, που διώχτηκε, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, εξορίστηκε από τον Σουλτάνο.
Οι απόγονοι του Ευστάθιου Χωριανόπουλου αποφάσισαν να δωρίσουν το παραδοσιακό του σπίτι, για να γίνει μουσείο. Μερικοί χωριανοί είχαμε ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια, το 2005-2006 την προσπάθεια δημιουργίας «Μουσείο ιστορίας και πολιτισμού της Κωμιακής».
Ο Σύλλογος Κορωνίδας εξέδωσε για το σκοπό αυτό και το βιβλίο μου με τον τίτλο Κωμιακή τ. Γ΄, τα έσοδα από την πώληση του οποίου είχε αποφασίσει να διατεθούν για το μουσείο, όπως και τα έσοδα ενός άλλου βιβλίου μου, « γλωσσάρι της ορεινής Νάξου», το οποίο εκδόθηκε από το Πνευματικό Κέντρο της Κωμιακής. Υπήρχε δηλαδή ένα ποσό, πάνω από 10 χιλιάδες ευρώ, για το σκοπό αυτό, δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμη, γιατί έχουν περάσει πολλά χρόνια, ενώ πολλοί Κωμιακίτες είχαν δηλώσει ότι θα εργαστούν αφιλοκερδώς για τη δημιουργία του μουσείου.
Τον Αύγουστο του 2016 έγινε η δωρεά στον Δήμο Νάξου με μια μικρή τελετή στο δημαρχείο, με φωτογραφίες και πανηγυρικές δηλώσεις του δημάρχου κυρίου Μαργαρίτη για το γεγονός. Έχουν περάσει από τότε 7 χρόνια και δεν έγινε από τον δήμο καμιά απολύτως ενέργεια επισκευής της ιστορικής οικίας, που παρέμενε κλεισμένη, με αποτέλεσμα να έχει υποστεί σημαντικές φθορές. Στο χώρο αυτής της οικίας υπάρχει και ένα παραδοσιακό εργαστήριο – ξυλουργείο, γιατί ο Ευστάθιος Χωριανόπουλος ήταν ξυλουργός και θα αποτελούσε σημαντικό τμήμα του μουσείου.
Αν ήταν να δώσετε σε όλη αυτή την αφήγηση που μας κάνατε και σε όλη την περιγραφή έναν τίτλο, ποιον θα δίνατε;
Αδιαφορία, παντελής αδιαφορία του δήμου για την ορεινή Νάξο.
Αν τους ρωτήσετε «πού πέφτει η Κωμιακή», ίσως και να μην ξέρουν να σας απαντήσουν. Προσωπικά είχα επιφυλάξεις, αν έπρεπε να γίνει η δωρεά αυτή στον δήμο και τις είχα εκφράσει στους δωρητές, όταν μου ανακοίνωσαν την απόφασή τους, αλλά δεν υπήρχε άλλη λύση. Τους πρότεινα να προβλέψουν στο συμβόλαιο κάποιες δικλείδες «ασφαλείας» της δωρεάς, όπως τη δημιουργία μιας Επιτροπής, η οποία θα αποτελούσε τη διοίκηση του μουσείου, όπως και έγινε. Στο συμβόλαιο της δωρεάς επίσης μπήκε όρος που προέβλεπε ότι: «Αν μέσα σε 5 χρόνια δεν έχει προχωρήσει το έργο, η δωρεά παύει να ισχύει». Δυστυχώς οι φόβοι μου επιβεβαιώθηκαν. Παντελής αδιαφορία από τη δημοτική αρχή. Η προθεσμία των 5 ετών πέρασε άπραγη και η δωρεά ακυρώθηκε. Ούτε καν η επιτροπή που προέβλεπε η δωρεά συγκροτήθηκε, που ήταν μια απλή απόφαση του δημάρχου.
Σας στενοχωρεί αυτή η εξέλιξη που βλέπετε στον τόπο σας; Γιατί και αυτό είναι μέρος της ιστορίας του τόπου.
Μου προκαλεί οργή και απογοήτευση. Εμείς είχαμε κάνει όνειρα, σχέδια, έχουμε συλλέξει υλικό, σχεδιάζαμε να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα. Δεν θα κάναμε απλώς ένα λαογραφικό μουσείο. Έχουμε εντοπίσει αρχαιότητες στην ύπαιθρο, που θα μπορούσαμε να τις μεταφέρουμε εκεί να εκτεθούν. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα πρωτότυπο μουσείο, ένα πνευματικό ίδρυμα με επιστημονικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Πιστεύετε ότι ίσως να έχουμε όλοι παρασυρθεί από τον τουρισμό ο οποίος πλέον απορροφά όλο το ενδιαφέρον μας;
Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα και είναι φανερό ότι ο τουρισμός είναι εκ των πραγμάτων προτεραιότητα, αλλά υπάρχουν και άλλοι καίριοι τομείς, όπως ο αγροτοκτηνοτροφικός, για τους οποίους δεν δείχνει το απαιτούμενο ενδιαφέρον η δημοτική αρχή. Αν ακούσατε ή διαβάσατε πρόσφατα τον απολογισμό του δημάρχου, θα διαπιστώσατε ότι είναι ένα ευχολόγιο, χωρίς καμιά αναφορά στα μεγάλα προβλήματα που υπάρχουν, με την ακρίβεια, με την εγκατάλειψη, ιδιαίτερα των χωριών, με την απουσία κάθε φροντίδας, κάθε προσπάθειας για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και των μνημείων και του πολιτισμού. Δεν υπάρχει καν στον Δήμο φορέας προώθησης του πολιτισμού, Πρωτοφανές γεγονός, μοναδικό ίσως στην Αυτοδιοίκηση.
Θα ήθελα ακόμη να επισημάνω ότι, περίμενα, όπως και κάθε καλόπιστος Ναξιώτης, ο δήμαρχος, με την ευκαιρία του απολογισμού του έργου του, να αναφερθεί στα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν, με αφορμή την ονομασία του Γενικού Λυκείου Νάξου σε ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ και να ζητήσει συγγνώμη από το λαό της Νάξο για τη βεβήλωση που έκαναν ο ίδιος και η δημοτική του ομάδα στη μνήμη του Αγωνιστή Μανώλη Γλέζου. Ούτε αυτό δεν έπραξε ο δήμαρχος ως όφειλε.
Αιφνιδίως όμως ο δήμαρχος εξεδήλωσε «ενδιαφέρον» δήθεν για ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γλέζου στην Απείρανθο, το Γεωλογικό μουσείο, που ιδρύθηκε το 1987 και είναι εξ ολοκλήρου δημιούργημα του Γλέζου, τόσο ως ιδέα, αλλά και το σύνολο σχεδόν της συλλογής το 90% από το σύνολο των εκθεμάτων που φθάνουν στα 2,5 χιλιάδες, είναι προσωπική συλλογή του Γλέζου.
Επειδή εσείς παρακολουθείτε όσα συμβαίνουν στον τόπο σας, γιατί τον αγαπάτε και γιατί νοιάζεστε και παρακολουθείτε και τα σχέδια και τις εξελίξεις της δημοτικής αρχής και γενικότερα το έργο που κάνει ή δεν κάνει. Θέλω να σας ρωτήσω σχετικά με ένα καινούριο project, το Laguna coast, το οποίο είναι υπό την αιγίδα της ΠΝΑι και θα προχωρήσουν σε επενδύσεις, σε οικοτουρισμό, συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια. Είχε δημιουργηθεί ένα θέμα εκεί δεν ξέρω αν το είχατε ακούσει με κάποιους σέρφερ οι οποίοι έμπαιναν μέσα. Τώρα βλέπουμε αυτή την παρέμβαση η οποία γίνεται από την περιφέρεια, προκειμένου να αποκατασταθεί το περιβάλλον. Γιατί θα πρέπει να έρχονται απ’ έξω και να μην προστατεύουμε εμείς τους τόπους μας;
Έχω πολλές επιφυλάξεις για τα σχέδια αυτά, που αιφνιδίως ανακοινώθηκαν, την ώρα μάλιστα που είχε ξεσπάσει σάλος με όσα έγιναν εκεί το περασμένο καλοκαίρι, με τον δρόμο που αυθαίρετα κάποιοι άνοιξαν με την ανοχή ή και την έγκριση του δήμου, για να εισέλθουν μέσα στην προστατευόμενη περιοχή της Λαγκούνας δεκάδες σέρφερ με τα αυτοκίνητά τους.
Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για όσα ακούγεται ότι σχεδιάζονται να γίνουν στον μοναδικής ομορφιάς υγροβιότοπο της Αλυκής, σπάνιο και μοναδικό τόπο άγριας ζωής δυτικά του αεροδρομίου, από κάποια ΜΚΟ και όχι από φορέα της Αυτοδιοίκησης ή του κράτους. Περίεργη επίσης φαίνεται και η ανακοίνωση σχεδόν ταυτόχρονα σχετικά με ένα πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ για την κατεδάφιση των γνωστών ερειπίων, που βρίσκονται στο Αλυκό από την εποχή της χούντας. Απλά καθενός η σκέψη συνδέει όλα αυτά με την ύποπτη πολιτικά περίοδο που διανύουμε εν όψει εκλογών. Όψιμο και περίεργο το ενδιαφέρον του δήμου για το Αλυκό, όταν το κεδροδάσος του κινδυνεύει άμεσα από την ασθένεια των κέδρων και αδιαφορεί.
Ποιες παρεμβάσεις έχει κάνει εκεί ο δήμος εκεί για τη στοιχειώδη προστασία του; Είναι ένας απέραντος σκουπιδότοπος, με ό,τι μπορεί να φανταστεί ο επισκέπτης, που καταστρέφεται τους καλοκαιρινούς μήνες από τα τροχοφόρα που κυκλοφορούν μέσα και πολλές άλλες δραστηριότητες.
Για πρώτη φορά άκουσα δήμαρχο Νάξου να δηλώνει επίσημα ότι δεν είναι στην αρμοδιότητά του κάποιες περιοχές του νησιού, επειδή αυτές ανήκουν στο δημόσιο, όπως η Αλυκή, το Αλυκό, οι περιοχές που είναι στη ζώνη natura.
Δεν είναι εξ άλλου διαφορετική και η συμπεριφορά του, η αδιαφορία του για τα προβλήματα του νοσοκομείου. Αναφέρθηκε όμως στον απολογισμό του και σ’ αυτό με τη φράση: «…αγκαλιάσαμε το νοσοκομείο». Πώς το αγκάλιασαν; Υπάρχει για τον δήμο νοσοκομείο στη Νάξο; Τι έχει κάνει γι αυτό; Ποιες παρεμβάσεις, ποιες παραστάσεις στην κυβέρνηση, την οποία και κομματικά υποστηρίζει, για τα τεράστια προβλήματα του Νοσοκομείου; Γιατί δεν λειτουργούν τα χειρουργεία, η μονάδα τοκετών, ο αξονικός τομογράφος;
Τι έχει πράξει για να ανεξαρτητοποιηθεί από το νοσοκομείο της Σύρου; Γιατί δεν έγινε η επέκταση του κτιρίου στο παρακείμενο οικόπεδο, που έχει παραχωρηθεί για το σκοπό αυτό; Με ποιο τρόπο λοιπόν «αγκάλιασε το νοσοκομείο» ο δήμος; Επειδή κάποιος εφοπλιστής ανάλαβε, όπως είπε, να κάνει δωρεάν τη μελέτη επέκτασης του νοσοκομείου;
Ενδιαφέρθηκε μήπως ο δήμαρχος για την αξιοποίηση της μεγάλης δωρεάς της αείμνηστης Ιωάννας Κατσούλη (ακίνητη περιουσία και καταθέσεις, συνολικής αξίας μισό εκατομμύριο ευρώ περίπου), που είναι εγκαταλειμμένη στην τύχη της από την άνοιξη του 2019 που δημοσιεύτηκε η διαθήκη της;
Ασχολούμαι έμμεσα και άμεσα με την πολιτική και με τα προβλήματα των Κυκλάδων και της Νάξου πάνω από 50 χρόνια από φοιτητής, από τη δεκαετία του 1960 και ειλικρινά σας λέω δεν έχω ξαναγνωρίσει, ανεξάρτητα από παρατάξεις και κόμματα, τόσο αποτυχημένη δημοτική αρχή. Πλήρης αποτυχία.
Έχουμε τώρα και τις δημοτικές και τις περιφερειακές εκλογές, αλλά θέλω να σταθώ στη Νάξο. Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί στο νησί και πρέπει να γίνει συζήτηση προεκλογική;
Καταρχάς ένα από τα σημαντικότερα αναπτυξιακά προβλήματα είναι αυτό που έχει προκύψει τώρα και το επισήμανα προηγουμένως. Η απειλή, ο κίνδυνος, ορατός πλέον, ολοκληρωτικής καταστροφής, εξαφάνισης, του ζωτικής σημασίας αγροτοκτηνοτροφικού τομέα. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται τόσο έντονα αυτός ο κίνδυνος. Αιτία η πρωτοφανής ακρίβεια, που πλήττει τη χώρα μας και με ιδιαίτερη ένταση τα νησιά, με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση του ζωικού κεφαλαίου και των προϊόντων του, αλλά και της αγροτικής παραγωγής. Ιδιαίτερα για τη Νάξο, που έχει μεγάλη ανάπτυξη σε αυτό τον τομέα, με τυροκομεία, με πολλές οικογενειακές αγροτοκτηνοτροφικές μονάδες, με τον πατατόσπορο και άλλα αγροτικά προϊόντα, που υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να εξαφανιστούν.
Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών ( ΕΑΣ) Νάξου, μια πολύ δυναμική συνεταιριστική οργάνωση, πρωτοπόρα σε πανελλήνιο επίπεδο, αγωνίζεται δυναμικά για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Έπρεπε και ο δήμος να είναι στην πρώτη γραμμή στον αγώνα αυτό, αλλά δυστυχώς απουσιάζει.
Σε αντίθεση με τον Δήμο, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών ( ΕΑΣ) Νάξου, ο Πρόεδρος και η διοίκηση της, έχουν να δείξουν όλα αυτά τα χρόνια πολύ σημαντικό έργο, όχι μόνο στον τομέα κύριας δράσης τους, τον αγροτοκτηνοτροφικό, αλλά πρωτοπορεί σε κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα, στην προβολή του νησιού στην Ελλάδα και διεθνώς, στην προώθηση των παραδοσιακών προϊόντων της Νάξου, στην ανάπτυξη του τουρισμού, στη διαχρονική στήριξη του νοσοκομείου Νάξου, τόσο μέσα από το Ίδρυμα Στήριξης του Νοσοκομείου, που είναι μέλος του, όσο και με πολλές και σημαντικές δικές της πρωτοβουλίες.
Το 2023 είναι έτος εκλογών, εθνικών και αυτοδιοικητικών και ο λαός της Νάξου θα κρίνει καθένα για τα «έργα» του, τόσο τους τοπικούς βουλευτές-Υπουργούς για την αδιαφορία τους στα προβλήματα του νησιού, όσο και τους τοπικούς άρχοντες.
Ο καθείς κατά τα …έργα του!
