Του Λάμπρου Δεμερτζή
Όταν το 2017 ο Γιώργος Σταθάκης ως υπουργός Περιβάλλοντος έλαβε την απόφαση να προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Γυάρου, κανείς δεν θα περίμενε τα αποτελέσματα 5 χρόνια μετά να είναι παραπάνω από ενθαρρυντικά.
Η συστηματική προσπάθεια ετών απέδωσε «καρπούς». Η θάλασσα γέμισε και πάλι από ψάρια. Η υπεραλίευση που παρατηρείται σε όλες τις Κυκλάδες έκαναν την Γυάρο να μοιάζει με «θησαυροφυλάκιο». Η περιοχή σε ακτίνα 3 μιλίων γύρω από το νησί έχει ανακηρυχθεί σε προστατευόμενη.
Προηγήθηκε η μελέτη της βιοποικιλότητας στις Κυκλάδες, στο πλαίσιο ενός κοινοτικού προγράμματος life και η συνδιαμόρφωση με τους εμπλεκόμενους φορείς όπως το υπουργείο Περιβάλλοντος, την WWF, το υπουργείο Ναυτιλίας και τους ίδιος τους ψαράδες στην προστασία του περιβάλλοντος.
Αποτέλεσμα να μειωθεί η αλίευση κα να αυξηθούν τα αλιεύματα. Καταγράφηκαν 83 είδη ψαριών, έναντι 61 σε γειτονικές περιοχές των Κυκλάδων, ενώ τα 24 από τα 36 είδη που αλιεύτηκαν ήταν πολύ μεγαλύτερα εντός της προστατευόμενης περιοχής. Το υπουργείο Περιβάλλοντος πήρε την απόφαση να επιτρέπει την αλίευση στην περιοχή μόνο την καλοκαιρινή περίοδο και μάλιστα με περιορισμούς στα εργαλεία των ψαράδων.
Οι προσπάθειες πέντε ετών χάθηκαν σε λίγες ημέρες
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, οι αλιείς επειδή ήρθαν αντιμέτωποι με την ελληνική γραφειοκρατία απέφευγαν την περιοχή, καθώς έπρεπε να προμηθεύονται την προσωρινή ειδική άδεια από το Λιμεναρχείο Σύρου, το οποίο ήταν αν αρμόδιο να εκδώσει τέτοια άδεια.
Το παράλογο της υπόθεσης είναι ότι αυτή η δυσλειτουργία του κράτους, είχε σαν αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ο θαλάσσιος πλούτος της Γυάρου. Όμως χωρίς κανείς να γνωρίζει τους λόγους, το υπουργείο Περιβάλλοντος ήρε την υποχρέωση της ειδικής άδειας για την αλιεία στην Γυάρο. Όταν την 1η Ιουνίου ξεκίνησε η περίοδος αλιείας, άρχισαν να καταφθάνουν αλιευτικά σκάφη από όλη την Ελλάδα. Αποτέλεσμα, χιλιάδες τόνοι ψαριών αλιεύονται καθημερινά, θέτοντας σε κίνδυνο το οικοσύστημα.
Έβαλαν το λύκο μέσα στα πρόβατα
Ο Βαλεντίνος Χαντζαντώνης ασχολείται με την ερασιτεχνική αλιεία. Πήγαμε μαζί του στην Γυάρο, για να μας δείξε το οικολογικό «έγκλημα» που συντελείται στην περιοχή. «Σεβαστήκαμε την απόφαση να προστατευθεί η περιοχή. Ξαφνικά αποφάσισαν σε ένα ιστορική νησί με τόσο αναπτυγμένη βιοποικιλότητα, να τα εξαφανίσουν όλα. Ήδη η καταστροφή είναι μεγάλη με τα αλιευτικά που φτάνουν εδώ. Πόσο να αντέξει το απόθεμα στην περιοχή; Αν συνεχιστεί, θα ξεραθεί ο τόπος. Δεν γίνεται να βάζεις το λύκο να προστατέψεις τα πρόβατα. Φτιάξαμε ένα πάρκο εξαιρετικό, όπου η φύση έκανε το θαύμα της και πάμε να το καταστρέψουμε» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Να διατηρηθεί ο χαρακτήρας της περιοχής της Γυάρου
Η υπεύθυνη του θαλάσσιου προγράμματος της WWF Αμαλία Αλπμερίνι τονίζει ότι πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραμμα προστασίας της Γυάρου, καθώς η έρευνα που πραγματοποίησε το ΕΛΚΕΘΕ δείχνει ότι η περιοχή αναγεννήθηκε. «Την τελευταία τετραετία έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση των ειδών ψαριών εντός της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής της Γυάρου.
Για τα εμβληματικά είδη όπως τις στείρες και τους ροφούς η ποιότητά τους έχει αυξηθεί εώς και τρεις φορές γεγονός που αποδεικνύει ότι η προστασία της περιοχής που είναι ως άμεσο αποτέλεσμα του έργου του WWF HELLAS με άλλους φορείς τη τελευταία δεκαετία έχει αποδώσει. Αποτελεί λοιπόν μία πολύ σημαντική έρευνα η οποία δείχνει με απτά αποτελέσματα ότι τοπικές πρωτοβουλίες και προσπάθειες προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος μπορούν να έχουν αποτελέσματα για να εξυγιάνουν τις θάλασσές μας.
Ως τώρα τα διαθέσιμα στοιχεία, η πρόσφατη δηλαδή μελέτη του ελληνικού κέντρου θαλάσσιων ερευνών αποδεικνύουν τα καλά αποτελέσματα από τη μέχρι σήμερα προστασία της Γυάρου. Φέτος που άνοιξε η περιοχή για την εποχιακή αλιεία, η αλιεία επιτρέπεται από τις αρχές Ιουνίου μέχρι το τέλος του Οκτώβρη η πίεση αυξήθηκε.
Είναι πάγιο αίτημα του WWF να κατοχυρωθεί και να διασφαλιστεί μία και για πάντα το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία της Γυάρου που είναι αυτή τη στιγμή σε εκκρεμότητα. Γιατί το τωρινό καθεστώς θα λήξει του χρονου το καλοκαίρι. Ζητούμε ως WWF ένα μόνιμο θεσμικό καθεστώς προστασίας μέσω δημόσιας διαβούλευσης για να ληφθούν υπόψη οι απόψεις και οι προτάσεις τοπικών και εθνικών φορέων. Η εκδοση του προεδρικού διατάγματος είναι η μόνη οδός για να διασφαλιστεί για πάντα η μόνιμη και διαχρονική προστασία της Γυάρου» τονίζει.
Θα λάβουμε μέτρα για την προστασία της Γυάρου
Το θέμα θορύβησε τόσο την επιστημονική κοινότητα, όσο και την πολιτεία. Για το λόγο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη νέα έρευνα από το ΕΛΚΕΘΕ προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει υπεραλίευση στην περιοχή και σε ποιο βαθμό. Το υπουργείο περιβάλλοντος δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα προστασίας της θαλάσσιας περιοχής της Γυάρου, εφόσον διαπιστωθεί η αλλαγή του θαλάσσιου πλούτου. Ένας πλούτος τα οφέλη του οποίο πιστώνονταν όλα τα νησιά των Κυκλάδων.
