Οι ψαράδες της Αμοργού πρωτοπορούν διεκδικώντας μέτρα περιορισμού της αλιείας στις θάλασσές τους
Ο Επαγγελματικός Σύλλογος Αλιέων Αμοργού δείχνει στην πολιτεία τον δρόμο για τη θέσπιση νόμου που θα προστατεύσει τις θάλασσες, τους αλιευτικούς πόρους και την πολιτιστική μας ταυτότητα. Στο πλευρό τους, η κοινωνία των πολιτών αλλά και οι επιστήμονες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου που εκπόνησαν αλιευτική έρευνα η οποία βρίσκεται πλέον στα χέρια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Μια πολλά υποσχόμενη για τη βιωσιμότητα των θαλασσών και των νησιών μας ημερίδα πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου στην Αθήνα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ. Στην ημερίδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό η μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών με ορίζοντα τη θεσμοθέτηση περιοχών περιορισμού της αλιείας που θα συνεισφέρει στο φλέγον ζήτημα της μεγάλης μείωσης των ιχθυοαποθεμάτων στις θάλασσές μας αλλά και της βιοποικιλότητας.
Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ ξεκίνησε πριν μια δεκαετία όταν οι αλιείς της Αμοργού είδαν τα δίχτυα τους να αδειάζουν και αποφάσισαν ότι πρέπει να δράσουν εδώ και τώρα. Έτσι άρχισαν να χτίζουν το όραμά τους για καθαρές θάλασσες γεμάτες ψάρια.
Η πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία κέρδισε την απόλυτη στήριξη της τοπικής κοινωνίας του νησιού αλλά σταδιακά και της πολιτείας, με αποκορύφωμα τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας το 2022 των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων (Επαγγελματικός Σύλλογος Αλιέων Αμοργού, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Cyclades Preservation Fund, Blue Marine Foundation) και αρμόδιων αρχών και υπουργείων (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Δήμος Αμοργού).
Σήμερα, αίτημα των Αμοργιανών αλιέων είναι να απαγορευτεί το ψάρεμα περιμετρικά της Αμοργού τους μήνες Απρίλη και Μάη – που είναι οι κρίσιμοι μήνες αναπαραγωγής αρκετών ειδών – αλλά και να αποκλειστούν μακροχρόνια από την αλιεία τρεις ζώνες – στα Κατάπολα, τη Νικουριά και τη Γραμβούσα – ώστε να επιτευχθεί η αναγέννηση των ιχθυοπληθυσμών και η προστασία των οικοσυστημάτων.
Συμμετοχική Διαχείριση: Επιστήμονες, περιβαλλοντικοί οργανισμοί και αλιείς ενώνουν δυνάμεις
Το αίτημα των αλιέων για περιορισμό με σκοπό την εξασφάλιση του εισοδήματος τους ανέλαβε να τεκμηριώσει επιστημονικά το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με την υποστήριξη των περιβαλλοντικών οργανισμών Blue Marine Foundation και Cyclades Preservation Fund. Η μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου αναδεικνύει τη σημασία της παράκτιας ζώνης και των βιοτόπων της για πολλά είδη που αποτελούν στόχο στην αλιεία και έρχεται να επιβεβαιώσει περίτρανα το αίτημα των αλιέων. Στην ημερίδα αποτελεσμάτων του έργου «Αλιευτική Μελέτη Νήσου Αμοργού» ο επικεφαλής της έρευνας, Επίκουρος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Δρ Στέφανος Καλογήρου, παρουσίασε τα αποτελέσματα της δωδεκάμηνης έρευνας, η οποία κατατέθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με συγκεκριμένες προτάσεις διαχείρισης.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Δρ Άγγελος Λιοντάκης, με τη σειρά του, ανέδειξε τις κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις που φέρει το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, τονίζοντας την κρισιμότητα της αλιείας για τον ιστορικό χαρακτήρα του νησιού, την πολιτιστική κληρονομιά αλλά και για την επισιτιστική ασφάλεια της κοινωνίας και τον τουρισμό. Επιπλέον, ο Δρ Δημήτρης Πουρσανίδης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας παρουσίασε την οικολογική κατάσταση των βιοτόπων εντός των περιοχών μελέτης ενώ ανέδειξε και την παρουσία ξενικών ειδών.
«Τα επιστημονικά στοιχεία επιβεβαιώνουν όσα διεκδικούν οι αλιείς. Οι ζώνες απαγόρευσης ψαρέματος θα γίνουν πυρήνες αναγέννησης για την ευρύτερη περιοχή. Η σύγχρονη τάση είναι να κλείνουμε υδρόβιες και χερσαίες περιοχές και όλες οι μελέτες δείχνουν ότι τα αποτελέσματα είναι μόνο θετικά. Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ θα αποτελέσει πρότυπο για άλλες περιοχές» υπογράμμισε η αντιπρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, κα Ελένη Μήλιου.
«Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ είναι win–win–win και η πολιτεία θα το υλοποιήσει»
Στην ημερίδα, τον λόγο έλαβε, μεταξύ άλλων, ο πρώην υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Σίμος Κεδίκογλου, χαρακτηρίζοντας τις διεκδικήσεις του ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑΤΟΣ ως μια συνθήκη “win-win-win”. «Προστατεύουμε τις θάλασσες, δημιουργούμε εναλλακτικές πηγές εισοδήματος για τους ψαράδες, αυξάνουμε τα ιχθυαποθέματα. Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ φιλοδοξώ να γίνει ένα πιλοτικό μοντέλο για όλη την Ελλάδα. Εγώ θα βοηθήσω με κάθε τρόπο αλλά και οι διάδοχοί μου [στο υπουργείο] το στηρίζουν εξίσου» ήταν τα λόγια του κ. Κεδίκογλου.
Στη συνέχεια, η κα Αγγελική Καλλαρά από τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας έδωσε συγχαρητήρια στους Αμοργιανούς και δήλωσε ότι «Εμείς είμαστε εδώ. Θα εξετάσουμε την έρευνα [του Γεωπονικού Πανεπιστημίου] και θα βρεθεί ο δρόμος για να υλοποιηθούν όσα έχετε ονειρευτεί».
Στο ίδιο υποστηρικτικό πνεύμα κινήθηκε και ο κ. Γιώργος Κατής από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγράμματος “Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια & Θάλασσα” τονίζοντας ότι «Τώρα εμείς πρέπει να κάνουμε την αρχή» επικροτώντας τη σημασία ενός εγχειρήματος συμμετοχικής διακυβέρνησης, όπως είναι το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, που έχει επιπλέον τη θερμή υποστήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Δημάρχου Αμοργού κ. Ελευθέριου Καραΐσκου και ευρύτερα της τοπικής κοινωνίας του νησιού.
Στην εκδήλωση διαβάστηκε χαιρετισμός του ΓΓ Νησιωτικής Πολιτικής και Αιγαίου κ. Μανώλη Κουτουλάκη, ενώ το παρών έδωσε και η Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και συντονίστρια του Our Oceans Conference 2024, κα Διονυσία- Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, ξεκαθαρίζοντας ότι “Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, τους διεθνείς αλλά και τους πολιτικούς μας στόχους. Εμείς είμαστε εδώ και θα αναπτύξουμε το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο”.
«Μπορεί το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ να γίνει Αιγαιόραμα;»
«Διεκδικούμε ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας. Πώς θα κοιτάξουμε τις επόμενες γενιές στα μάτια» ήταν τα συγκινητικά λόγια του προέδρου των αλιέων Αμοργού, κ. Μιχάλη Κρόσμαν, ενώ στο κοινό παρευρέθηκαν άνδρες και γυναίκες ψαράδες, νεαροί και γηραιότεροι, που ταξίδεψαν από την Αμοργό.
Καίριες ερωτήσεις και τοποθετήσεις έκαναν εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, και της διοίκησης του ΥΠΑΑΤ και του ΥΠΕΝ αλλά και εκπρόσωποι φορέων με μακροχρόνια εμπειρία στα περιβαλλοντικά ζητήματα όπως το WWF, η Greenpeace και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.Κ.ΕΘ.Ε.) καθώς και άνθρωποι από τη βιομηχανία του τουρισμού.
«Μπορεί το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ να γίνει Αιγαιόραμα;» ήταν το ερώτημα που τέθηκε πολλαπλώς με αγωνία αλλά και αισιοδοξία, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη για αυτό το καλύτερο μέλλον που οραματίζονται και σφυρηλατούν με αφοσίωση και αυτοθυσία οι Αμοργιανοί ψαράδες.
Με εξασφαλισμένη την αποδοχή και στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και με την επιστημονική τεκμηρίωση να επιβεβαιώνει αδιαπραγμάτευτα τα αιτήματα των αλιέων, μένει τώρα η πολιτεία να αναλάβει άμεσα ενεργό δράση.
