Ποιά είναι η Χαμάς; Λίγα λόγια για την ιστορία της

Ποιά είναι η Χαμάς; Λίγα λόγια για την ιστορία της

Σίσσυ Αλωνιστιώτου

Η Ιστορία της Χαμάς είναι μια περιγραφή της παλαιστινιακής ισλαμιστικής φονταμενταλιστικής κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης με τη συναφή παραστρατιωτική δύναμη, τις Ταξιαρχίες Izz ad-Din al-Qassam. Η Χαμάς είναι ακρωνύμιο των λέξεων Ḥarakat al-Muqāwamat al-Islāmiyyah, που σημαίνει “Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης.” Ιδρύθηκε το 1987 οπότε και υιοθέτησε μια πιο εθνικιστική και ακτιβιστική γραμμή με το όνομα Χαμάς. Εχει τις ρίζες της στο κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας της Αιγύπτου, το οποίο δραστηριοποιούνταν στη Λωρίδα της Γάζας από τη δεκαετία του 1950 και απέκτησε επιρροή μέσω ενός δικτύου τζαμιών και διαφόρων φιλανθρωπικών και κοινωνικών οργανώσεων. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η οργάνωση πραγματοποίησε πολυάριθμες βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και άλλες επιθέσεις κατά του Ισραήλ.

Η Χαμάς αναδείχθηκε σε ισχυρό πολιτικό παράγοντα, αμφισβητώντας την επιρροή της PLO της πολιτικής οργάνωσης- ομπρέλα, του συνασπισμού που επισήμως εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους όλου του κόσμου – εκείνους τους Άραβες και τους απογόνους τους, οι οποίοι ζούσαν στην υπό εντολή Παλαιστίνη πριν από τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948. Η PLO (ΟΑΠ ελληνικά, Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) δημιουργήθηκε το 1964, από τον Αραφάτ προκειμένου να συγκεντρώσει υπό μια ηγεσία διάφορες παλαιστινιακές ομάδες που προηγουμένως λειτουργούσαν ως παράνομα κινήματα αντίστασης. Η Φατάχ, της οποίας ο Αραφάτ μαζί με τον Khalīl al-Wazīr (Abū Jihād) ήταν ήδη ιδρυτής και αρχηγός, αποτέλεσε το μεγαλύτερο και πιό δυναμικό κομμάτι της PLO/ΟΑΠ. Ο Μαχμούτ Αμπάς, σημερινός πρόεδρος της Δυτικής Οχθης είναι και πρόεδρος της Φατάχ. Αρχικά η PLO/ΟΑΠ επεδίωκε την ίδρυση ενός αραβικού κράτους σε ολόκληρη την επικράτεια της πρώην εντολοδόχου Παλαιστίνης, υποστηρίζοντας την εξάλειψη του κράτους του Ισραήλ. Ωστόσο, το 1993, η PLO/ΟΑΠ αναγνώρισε την ισραηλινή κυριαρχία με τη Συμφωνία Όσλο Ι, και πλέον επιδιώκει την αραβική κρατική υπόσταση μόνο στα παλαιστινιακά εδάφη (Δυτική Όχθη και Λωρίδα της Γάζας) που βρίσκονται υπό στρατιωτική κατοχή από το Ισραήλ από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967. Ως η επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση του de jure κράτους της Παλαιστίνης, απολαμβάνει το καθεστώς παρατηρητή των Ηνωμένων Εθνών από το 1974. Πριν από τις συμφωνίες του Όσλο, οι μαχητικές πτέρυγες της PLO/ΟΑΠ συμμετείχαν ανοιχτά σε πράξεις βίας εναντίον Ισραηλινών πολιτών, τόσο εντός όσο και εκτός του Ισραήλ. Κατά συνέπεια, οι Ηνωμένες Πολιτείες την χαρακτήρισαν ως τρομοκρατική ομάδα το 1987, αν και μια προεδρική εξαίρεση επέτρεψε τις επαφές μεταξύ Αμερικανών και η PLO/ΟΑΠ από το 1988. Με τη διαμεσολάβηση συνομιλιών μεταξύ της ισραηλινής κυβέρνησης και της PLO/ΟΑΠ το 1993 (η Συμφωνία Όσλο Ι), η PLO/ΟΑΠ αναγνώρισε το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει ειρηνικά και αποδέχθηκε το ψήφισμα 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ενώ το Ισραήλ αναγνώρισε την PLO/ΟΑΠ ως νόμιμη αρχή που εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό. Παρά τις επιστολές αμοιβαίας αναγνώρισης Ισραήλ-ΟΑΠ, στις οποίες ο τότε ηγέτης της PLO/ΟΑΠ Γιάσερ Αραφάτ αποκήρυξε την “τρομοκρατία και άλλες πράξεις βίας” κατά του Ισραήλ, η PLO/ΟΑΠ συνέχισε να συμμετέχει σε μαχητικές δραστηριότητες, ιδίως κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα (2000-2005).

Στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου 2006, η Χαμάς κέρδισε μεγάλη πλειοψηφία εδρών στο παλαιστινιακό κοινοβούλιο, νικώντας το κυβερνών κόμμα Φατάχ. Μετά τις εκλογές, προέκυψαν συγκρούσεις μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ, τις οποίες δεν μπόρεσαν να επιλύσουν.

Τον Ιούνιο του 2007, η Χαμάς νίκησε τη Φατάχ σε μια σειρά βίαιων συγκρούσεων και έκτοτε η Χαμάς κυβερνά το τμήμα της Γάζας των Παλαιστινιακών Εδαφών, ενώ ταυτόχρονα εκδιώχθηκε από κυβερνητικές θέσεις στη Δυτική Όχθη. Στη συνέχεια, το Ισραήλ και η Αίγυπτος επέβαλαν οικονομικό αποκλεισμό στη Γάζα και σφράγισαν σε μεγάλο βαθμό τα σύνορά τους με την περιοχή. Αφού απέκτησαν τον έλεγχο της Γάζας, οι προσκείμενες στη Χαμάς και άλλες παραστρατιωτικές οργανώσεις εξαπέλυσαν επιθέσεις με ρουκέτες κατά του Ισραήλ, τις οποίες η Χαμάς σταμάτησε τον Ιούνιο του 2008 μετά από κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου. Η κατάπαυση του πυρός διακόπηκε στα τέλη του 2008, με την κάθε πλευρά να κατηγορεί την άλλη για την ευθύνη. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2008, το Ισραήλ επιτέθηκε στη Γάζα, αποσύροντας τις δυνάμεις του στα μέσα Ιανουαρίου του 2009.Οι μαχητές των Ταξιαρχιών Αλ Κάσαμ ήταν μεταξύ των ένοπλων ομάδων που εξαπέλυσαν τόσο επιθέσεις στρατιωτικού τύπου όσο και βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον ισραηλινών πολιτικών και στρατιωτικών στόχων κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα, γνωστής και ως Ιντιφάντα Αλ Άκσα, η οποία ξεκίνησε στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2000. Αυτή η παλαιστινιακή εξέγερση κατά της ισραηλινής κυριαρχίας στα καταληφθέντα εδάφη ήταν πολύ πιο βίαιη από την Πρώτη Ιντιφάντα. Ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών και αμάχων υπολογίστηκε σε 5.500 Παλαιστίνιους, περισσότερους από 1.100 Ισραηλινούς και 64 ξένους. Μια μελέτη του 2007 σχετικά με τις παλαιστινιακές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα (Σεπτέμβριος 2000 έως Αύγουστος 2005) διαπίστωσε ότι περίπου το 40% πραγματοποιήθηκαν από τις Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ (Χαμάς). Το άμεσο έναυσμα για τη Δεύτερη Ιντιφάντα αμφισβητείται, αλλά μια γενικότερη αιτία, γράφει ο Αμερικανός καθηγητής πολιτικών επιστημών Τζέρεμι Πρέσμαν, ήταν “η λαϊκή παλαιστινιακή δυσαρέσκεια [που] αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της ειρηνευτικής διαδικασίας του Όσλο, επειδή η πραγματικότητα επί τόπου δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες που δημιουργούσαν οι ειρηνευτικές συμφωνίες”. Η Χαμάς θα ήταν ο αποδέκτης αυτής της αυξανόμενης δυσαρέσκειας στις βουλευτικές εκλογές της Παλαιστινιακής Αρχής το 2006.

Δηλώσεις της Χαμάς μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2006: Οποιος νομίζει ότι η Χαμάς θα αλλάξει, κάνει λάθος

Η Χαμάς παρέλειψε την έκκλησή της για την καταστροφή του Ισραήλ από το προεκλογικό της μανιφέστο, ζητώντας αντ’ αυτού την “ίδρυση ενός ανεξάρτητου κράτους με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ”. Στις 8 Φεβρουαρίου, ο επικεφαλής της Χαμάς Χάλεντ Μασάλ μιλώντας στο Κάΐρο διευκρίνισε ότι “όποιος νομίζει ότι η Χαμάς θα αλλάξει κάνει λάθος.” Ωστόσο, στις 13 Φεβρουαρίου 2006, σε συνέντευξή του στη ρωσική εφημερίδα Nezavisimaya Gazeta, ο ίδιος Χάλεντ Μασάλ δήλωσε ότι η Χαμάς θα σταματήσει τον ένοπλο αγώνα κατά του Ισραήλ, εάν αυτό αναγνωρίσει τα σύνορα του 1967, αποσυρθεί από όλα τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη (συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Όχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ) και αναγνωρίσει τα παλαιστινιακά δικαιώματα που θα περιλαμβάνουν το “δικαίωμα της επιστροφής”. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η Χαμάς μίλησε έστω και για μια ενδεχόμενη παύση του ένοπλου αγώνα. Όμως ο Μασάλ συνέχισε να αρνείται να αναγνωρίσει τον οδικό χάρτη για την ειρήνη, που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2003, “αφού κανείς δεν τον σέβεται”. Ο οδικός χάρτης προέβλεπε την ίδρυση ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Η εφημερίδα Al-Hayat Al-Jadeeda της Παλαιστινιακής Αρχής διεξήγαγε δημοσκόπηση το 2006, η οποία έδειξε ότι το 84% των Παλαιστινίων υποστηρίζουν μια ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ, με βάση τις απαντήσεις “863 Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη” και ότι πάνω από το 75% των υποστηρικτών της ειρηνευτικής συμφωνίας ψήφισαν υπέρ της Χαμάς. Τον Απρίλιο του 2006, ο Henry Siegman, πρώην διευθυντής της Αμερικανικής Εβραϊκής Επιτροπής, δήλωσε ότι σύμφωνα με “ένα εξέχον ανώτερο μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της Χαμάς” η Χαμάς είναι έτοιμη να αναγνωρίσει ρητά το κράτος του Ισραήλ. “Τα μέλη της πολιτικής διεύθυνσης της Χαμάς δεν αποκλείουν σημαντικές αλλαγές με την πάροδο του χρόνου στην πολιτική της έναντι του Ισραήλ και στον ιδρυτικό της χάρτη, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του Ισραήλ, ακόμη και αμοιβαίες μικρές προσαρμογές των συνόρων. Τέτοιες αλλαγές εξαρτώνται από την αναγνώριση των παλαιστινιακών δικαιωμάτων από το Ισραήλ. Η Χαμάς δεν θα συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο από την πλήρη αμοιβαιότητα”.

Αυτά “έρχονται σε εντυπωσιακή αντίθεση με την αποτρόπαια ουσία του ιδρυτικού χάρτη της Χαμάς”, δήλωσε ο Siegman.” Τον Μάιο του 2006, οι ηγέτες της Χαμάς απείλησαν με νέα Ιντιφάντα, καθώς και με αποκεφαλισμό όποιου προσπαθήσει να ρίξει το υπουργικό συμβούλιο τους.

Εξισλαμισμός της Λωρίδας της Γάζας (2007-σήμερα)

Η ιδεολογία των φύλων που περιγράφεται στον χάρτη της Χαμάς, η σημασία των γυναικών στο θρησκευτικό-εθνικιστικό σχέδιο απελευθέρωσης υποστηρίζεται ότι δεν είναι μικρότερη από εκείνη των ανδρών. Ο ρόλος τους ορίστηκε κυρίως ως ο ρόλος της κατασκευής των ανδρών και της φροντίδας για την ανατροφή και την ανατροφή τους, αν και ο χάρτης αναγνώριζε ότι μπορούσαν να πολεμήσουν για την απελευθέρωση χωρίς να λάβουν την άδεια του συζύγου τους και το 2002 επιτράπηκε η συμμετοχή τους στο τζιχάντ. Η δογματική έμφαση στην τεκνοποίηση και την ανατροφή των παιδιών ως πρωταρχικό καθήκον της γυναίκας δεν διαφέρει τόσο πολύ από την άποψη της Φατάχ για τις γυναίκες στην Πρώτη Ιντιφάντα και μοιάζει επίσης με την άποψη των Εβραίων εποίκων, και με την πάροδο του χρόνου έχει υποστεί αλλαγές.

Το 1989, κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα, ένας μικρός αριθμός οπαδών της Χαμάς έκανε εκστρατεία για τη χρήση του χιτζάμπ, το οποίο δεν αποτελεί μέρος της παραδοσιακής γυναικείας ενδυμασίας στην Παλαιστίνη, για την πολυγαμία και επέμενε επίσης να μένουν οι γυναίκες στο σπίτι και να διαχωρίζονται από τους άνδρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της εκστρατείας, οι γυναίκες που επέλεγαν να μη φορούν το χιτζάμπ δέχονταν λεκτική και σωματική παρενόχληση, με αποτέλεσμα το χιτζάμπ να φοριέται “μόνο και μόνο για να αποφεύγονται τα προβλήματα στους δρόμους”.

Η παρενόχληση μειώθηκε δραστικά όταν, μετά από 18 μήνες, η UNLU (μια ακόμα παλαιστινιακή οργάνωση!) την καταδίκασε, αν και παρόμοιες εκστρατείες επαναλήφθηκαν.

Η Χαμάς επιμένει για χιτζάμπ στις γυναίκες

Από τότε που η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας το 2007, ορισμένα μέλη της προσπάθησαν να επιβάλουν την ισλαμική ενδυμασία ή το χιτζάμπ που καλύπτει το κεφάλι των γυναικών. Επίσης, το “Υπουργείο Ισλαμικού Κληροδοτήματος” της κυβέρνησης έχει αναπτύξει μέλη της Επιτροπής Αρετής για να προειδοποιήσουν τους πολίτες για τους κινδύνους του άσεμνου ντυσίματος, της χαρτοπαιξίας και των ραντεβού. Ωστόσο, δεν υπάρχουν κυβερνητικοί νόμοι που να επιβάλλουν την ενδυμασία και άλλα ηθικά πρότυπα, και το υπουργείο Παιδείας της Χαμάς σταμάτησε την προσπάθεια να επιβάλει την ισλαμική ενδυμασία στους μαθητές. Υπήρξε επίσης επιτυχής αντίσταση στις προσπάθειες τοπικών αξιωματούχων της Χαμάς να επιβάλουν ισλαμική ενδυμασία στις γυναίκες. Οι αξιωματούχοι της Χαμάς αρνούνται ότι έχουν σχέδια για την επιβολή του ισλαμικού νόμου, ενώ ένας νομοθέτης δήλωσε ότι “αυτό που βλέπετε είναι περιστατικά, όχι πολιτική” και ότι ο ισλαμικός νόμος είναι το επιθυμητό πρότυπο “αλλά πιστεύουμε στην πειθώ.”

Το 2013, η UNRWA (Υπηρεσία Αρωγής των Ηνωμένων Εθνών) ακύρωσε τον ετήσιο μαραθώνιο στη Γάζα, αφού οι κυβερνήτες της Χαμάς απαγόρευσαν στις γυναίκες να συμμετέχουν στον αγώνα.
Το 2010, η Χαμάς, η οποία έχει παραγκωνιστεί ενεργά από τις ειρηνευτικές συνομιλίες από το Ισραήλ, πρωτοστάτησε σε μια συντονισμένη προσπάθεια 13 παλαιστινιακών μαχητικών ομάδων, σε μια προσπάθεια να εκτροχιάσει τις καθηλωμένες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και του Μαχμούντ Αμπάς, προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής. Σύμφωνα με τον ισραηλινό συντονιστή των κυβερνητικών δραστηριοτήτων στα εδάφη, υποστράτηγο Eitan Dangot, το Ισραήλ επιδιώκει να συνεργαστεί με τον Salam Fayyad, για να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της παλαιστινιακής οικονομίας και ελπίζει να χαλαρώσει περαιτέρω τους περιορισμούς στη Λωρίδα της Γάζας, “ενώ με κάποιο τρόπο θα αποτρέψει τους ισλαμιστές μαχητές που την κυβερνούν από το να λάβουν τα εύσημα για οποιαδήποτε πρόοδο”. Σύμφωνα με τον Dangot, η Χαμάς δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι κυβερνά με επιτυχία ή να της επιτραπεί “να πάρει τα εύσημα για μια πολιτική που θα βελτίωνε τη ζωή των ανθρώπων”. Η εκστρατεία συνίσταται σε επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών στις οποίες, σύμφωνα με δήλωση της Χαμάς στις αρχές Σεπτεμβρίου, “όλες οι επιλογές είναι ανοικτές”. Στις συμμετέχουσες ομάδες περιλαμβάνονται επίσης η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, οι Επιτροπές Λαϊκής Αντίστασης και μια ανώνυμη ομάδα απόσχισης της Φατάχ.

Στο πλαίσιο της εκστρατείας, στις 31 Αυγούστου 2010, 4 Ισραηλινοί έποικοι, συμπεριλαμβανομένης μιας εγκύου γυναίκας, σκοτώθηκαν από μαχητές της Χαμάς ενώ οδηγούσαν στον αυτοκινητόδρομο 60 κοντά στον οικισμό Kiryat Arba, στη Δυτική Όχθη. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, οι μαχητές άνοιξαν πυρ εναντίον του κινούμενου οχήματος, αλλά στη συνέχεια “πλησίασαν το αυτοκίνητο” και πυροβόλησαν τους επιβαίνοντες στα καθίσματά τους από “κοντινή απόσταση”. Η επίθεση χαρακτηρίστηκε από ισραηλινές πηγές ως μία από τις “χειρότερες” τρομοκρατικές ενέργειες των τελευταίων ετών. Ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς δήλωσε ότι οι Ισραηλινοί έποικοι στη Δυτική Όχθη είναι νόμιμοι στόχοι, καθώς “είναι ένας στρατός με κάθε έννοια της λέξης”.

Δολοφονίες Παλαιστινίων από τη Χαμάς

Εκτός από τη δολοφονία Ισραηλινών πολιτών και στρατιωτών, η Χαμάς έχει επίσης δολοφονήσει ύποπτους για συνεργασία με το Ισραήλ Παλαιστινίους και αντιπάλους της Φατάχ. Σύμφωνα με το Associated Press, η συνεργασία με το Ισραήλ αποτελεί έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο στη Γάζα. Εκατοντάδες Παλαιστίνιοι εκτελέστηκαν τόσο από τη Χαμάς όσο και από τη Φατάχ κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα. Μετά τη σύγκρουση του Ισραήλ με τη Γάζα το 2006, η Χαμάς κατηγορήθηκε ότι συστηματικά συγκέντρωσε, βασάνισε και εκτέλεσε με συνοπτικές διαδικασίες υποστηρικτές της Φατάχ που ήταν ύποπτοι για παροχή πληροφοριών στο Ισραήλ.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκτιμά ότι αρκετές εκατοντάδες κάτοικοι της Γάζας “ακρωτηριάστηκαν” και βασανίστηκαν μετά τη σύγκρουση. Εβδομήντα τρεις άνδρες από τη Γάζα που κατηγορήθηκαν για “συνεργασία” βρέθηκαν με σπασμένα τα χέρια και τα πόδια τους από “αγνώστους δράστες” και 18 Παλαιστίνιοι που κατηγορήθηκαν ότι βοηθούσαν το Ισραήλ εκτελέστηκαν από αξιωματούχους της Χαμάς για λόγους ασφαλείας τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης. Τον Νοέμβριο του 2012, η ταξιαρχία Izzedine al-Qassam της Χαμάς εκτέλεσε δημοσίως έξι κατοίκους της Γάζας που κατηγορούνταν για συνεργασία με το Ισραήλ. Σύμφωνα με τους μάρτυρες, έξι φερόμενοι ως πληροφοριοδότες πυροβολήθηκαν ένας προς έναν στην πόλη της Γάζας, ενώ το πτώμα του έκτου θύματος δέθηκε με καλώδιο στο πίσω μέρος μιας μοτοσικλέτας και σύρθηκε στους δρόμους. Το 2013, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταδίκασε τη Χαμάς επειδή δεν διεξήγαγε έρευνα και δεν έδωσε μια σωστή δίκη στους 6 άνδρες. Η δήλωσή τους εκδόθηκε μια μέρα πριν η Χαμάς εκδώσει προθεσμία για τους “συνεργάτες” να παραδοθούν, αλλιώς θα καταδιωχθούν “χωρίς έλεος”. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ-Γάζας το 2014, η Χαμάς εκτέλεσε τουλάχιστον 23 κατηγορούμενους συνεργάτες μετά τη δολοφονία τριών διοικητών της από τις ισραηλινές δυνάμεις, ενώ η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε επίσης περιπτώσεις βασανιστηρίων που χρησιμοποιήθηκαν από τις δυνάμεις της Χαμάς.

Μια ισραηλινή πηγή αρνήθηκε ότι κάποιος από τους διοικητές είχε στοχοθετηθεί βάσει ανθρώπινων πληροφοριών. Συχνές δολοφονίες άοπλων ανθρώπων έχουν επίσης σημειωθεί κατά τη διάρκεια συγκρούσεων μεταξύ Χαμάς και Φατάχ. Οι ΜΚΟ έχουν αναφερθεί σε μια σειρά από συνοπτικές εκτελέσεις ως ιδιαίτερα παραδείγματα παραβίασης των κανόνων του πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης του Μοχάμεντ Σουαίρκι, 28 ετών, μάγειρα της προεδρικής φρουράς του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, τον οποίον δολοφόνησαν πετώντας τον με τα χέρια και τα πόδια του δεμένα, από μια 15ώροφη πολυκατοικία στην πόλη της Γάζας.

Οι δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς φέρονται να πυροβολούν και να βασανίζουν Παλαιστίνιους που αντιτίθενται στην κυριαρχία της Χαμάς στη Γάζα.

Σε μια περίπτωση, ένας Παλαιστίνιος είχε επικρίνει τη Χαμάς σε μια συζήτηση στο δρόμο με κάποιους φίλους του. Αργότερα εκείνη την ημέρα, περισσότεροι από δώδεκα ένοπλοι άνδρες με μαύρες μάσκες και κόκκινα καφιγιέ πήραν τον άνδρα από το σπίτι του και τον μετέφεραν σε μια απομονωμένη περιοχή, όπου τον πυροβόλησαν τρεις φορές στα κάτω πόδια και στους αστραγάλους. Ο άνδρας δήλωσε στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι δεν ήταν πολιτικά ενεργός.

Χαμάς, τρομοκρατική οργάνωση: Ποιοί λένε ναι και ποιοί όχι

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισαν τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση το 1995, όπως και ο Καναδάς το Νοέμβριο του 2002 και το Ηνωμένο Βασίλειο το Νοέμβριο του 2021. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτήρισε τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς το 2001 και, υπό την πίεση των ΗΠΑ, χαρακτήρισε τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς το 2003. Η Χαμάς αμφισβήτησε αυτή την απόφαση, η οποία επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον Ιούλιο του 2017. Η Ιαπωνία και η Νέα Ζηλανδία έχουν χαρακτηρίσει τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Η οργάνωση είναι απαγορευμένη στην Ιορδανία. Η Χαμάς δεν θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από το Αφγανιστάν, την Αλγερία, το Ιράν, τη Ρωσία, τη Νορβηγία, την Ελβετία, την Τουρκία, την Κίνα, την Αίγυπτο, τη Συρία και τη Βραζιλία. “Πολλά άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Κίνας, της Συρίας, της Τουρκίας και του Ιράν, θεωρούν νόμιμο τον (ένοπλο) αγώνα που διεξάγει η Χαμάς.” Εκτός από τη χρήση πολιτικής βίας για την επιδίωξη των στόχων της, η παλαιστινιακή πολιτική και στρατιωτική ομάδα Χαμάς έχει επικριθεί ευρέως για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αντισημιτικής ρητορικής μίσους από τους εκπροσώπους της, της συγκεκριμένης χρήσης ανθρώπινων ασπίδων και παιδιών-μαχητών στο πλαίσιο των στρατιωτικών της επιχειρήσεων, του περιορισμού των πολιτικών ελευθεριών εντός της Λωρίδας της Γάζας και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Δημόσια υποστήριξη

Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη το 2021 έδειξε ότι το 53% των Παλαιστινίων πίστευε ότι η Χαμάς “αξίζει περισσότερο να εκπροσωπεί και να ηγείται του παλαιστινιακού λαού”, ενώ μόνο το 14% προτιμούσε το κόμμα Φατάχ του Αμπάς. Ταυτόχρονα, η πλειοψηφία των κατοίκων της Γάζας θεωρούσε επίσης τη Χαμάς διεφθαρμένη, αλλά φοβόταν να ασκήσει κριτική στην ομάδα. Δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν το 2023 έδειξαν ότι η υποστήριξη της Χαμάς μεταξύ των Παλαιστινίων ήταν περίπου 27-31%. Οι απόψεις της κοινής γνώμης για τη Χαμάς επιδεινώθηκαν μετά την ανάληψη του ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας το 2007. Πριν από την ανάληψη της εξουσίας, το 62% των Παλαιστινίων είχε θετική άποψη για την ομάδα, ενώ το ένα τρίτο είχε αρνητική άποψη. Σύμφωνα με μια έρευνα του Pew Research το 2014, λίγο πριν από τη σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας το 2014, μόνο το ένα τρίτο περίπου είχε θετικές απόψεις και περισσότεροι από τους μισούς έβλεπαν τη Χαμάς αρνητικά. Επιπλέον, το 68% των Ισραηλινών Αράβων έβλεπε τη Χαμάς αρνητικά. Τον Ιούλιο του 2014, το 65% των Λιβανέζων έβλεπε αρνητικά τη Χαμάς. Στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, περίπου το 60% έβλεπε αρνητικά τη Χαμάς και στην Τουρκία, το 80% είχε αρνητική άποψη για τη Χαμάς. Στην Τυνησία, το 42% είχε αρνητική άποψη για τη Χαμάς, ενώ το 56% των Μπαγκλαντεσιανών και το 44% των Ινδονήσιων είχαν αρνητική άποψη για τη Χαμάς. H δημοτικότητα της Χαμάς αυξήθηκε κατακόρυφα μετά τον πόλεμο τον Ιούλιο-Αύγουστο του 2014, με τις δημοσκοπήσεις να αναφέρουν ότι το 81% των Παλαιστινίων θεωρούσε ότι η Χαμάς “κέρδισε” εκείνον τον πόλεμο. Μια δημοσκόπηση του Ιουνίου του 2021 διαπίστωσε ότι το 46% των ερωτηθέντων στη Σαουδική Αραβία υποστήριξε τις επιθέσεις με ρουκέτες κατά του Ισραήλ από τη Χαμάς κατά τη διάρκεια της ισραηλινοπαλαιστινιακής κρίσης του 2021. Μια δημοσκόπηση του Μαρτίου/Απριλίου του 2023 διαπίστωσε ότι το 60% των Ιορδανών έβλεπε τουλάχιστον κάπως θετικά τη Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες στο Ισραήλ.