Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων: Δεν φοβόμαστε τις απειλές των συμφερόντων στη Μύκονο
Ο πρόσφατος ξυλοδαρμός αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων φέρνει στην επιφάνεια τις σοβαρές καταγγελίες για κυκλώματα που μπλοκάρουν τις έρευνες για πολεοδομικές παραβάσεις. «Εμείς φροντίζουμε τις αρχαιότητες της χώρας. Η Μύκονος είναι ένα δύσκολο περιβάλλον με πολλές συγκρούσεις συμφερόντων. Όμως εμείς θα εξακολουθήσουμε να αντιστεκόμαστε και να υπερασπιζόμαστε τον πολιτιστικό πλούτο της χώρας. Δεν θα κερδίσουν αυτοί που προσπαθούν να μας φοβίσουν» τονίζει η Πολυξένη Αδάμ Βελένη Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού. «Αν δείρουν κάποιον συνάδελφο δεν σημαίνει ότι θα φοβηθούμε» τονίζει χαρακτηριστικά. Η άνανδρη επίθεση σε βάρος αρχαιολόγου που εποπτεύει τη Μύκονο συνδέεται με «μπλόκο» της υπηρεσίας του σε κάποια οικοδομική εργασία και ήδη υπάρχουν ορισμένες σχετικές ενδείξεις.
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
Θα ήθελα να ξεκινήσω με το τελευταίο περιστατικό, αυτό του ξυλοδαρμού αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, στη Μύκονο. Είναι μια απειλή κατά του έργου που κάνετε στις Κυκλάδες; Ανησυχείτε όταν έρχεστε σε αντίθεση με συμφέροντα στη Μύκονο; Πώς θα αντιδράσετε;
Καταρχάς, πρέπει να καταδικάσουμε αυτό το γεγονός. Είναι ένα γεγονός βίας το οποίο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπάρχει ούτε να συμπεριφερόμαστε με αυτό τον τρόπο προς οποιονδήποτε. Κατά δεύτερον, να σας πω ότι το Υπουργείο Πολιτισμού είναι ένα πολύ κομβικό υπουργείο, όσο και αν κανείς δεν το υπολογίζει ή δεν το σκέφτεται αυτό. Και είναι κομβικό γιατί ελέγχει όλες τις άδειες για όλα τα έργα που συμβαίνουν σε αυτή τη χώρα.
Πρέπει προκαταρκτικά να περάσουν από εμάς οποιεσδήποτε δραστηριότητες, από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σύνθετες για να ελέγξουμε εμείς αν είναι μέσα σε γνωστούς ή άγνωστους μέχρι εκείνη τη στιγμή αρχαιολογικούς χώρους όταν παρακολουθούμε τις εκσκαφές και τις διάφορες εργασίες. Επομένως, καταλαβαίνετε ότι λίγο πολύ εμπλεκόμαστε σε ό,τι συμβαίνει σε αυτή τη χώρα και βρισκόμαστε συνεχώς σε διαρκή επαφή με όλα τα υπουργεία περίπου που κάνουν δράσεις σε αυτή τη χώρα.
Οταν οι τόποι άλλου ενδιαφέροντος, όπως είναι τουριστικού ενδιαφέροντος εν προκειμένω η Μύκονος, τότε πραγματικά φαίνεται ότι υπάρχει μια μεγάλη σύγκρουση συμφερόντων, γιατί εμείς προσπαθούμε να προστατέψουμε το αρχαιολογικό περιβάλλον με τους καλύτερους δυνατούς όρους και με βάση πάντοτε μια νομοθεσία η οποία όντως είναι αυστηρή και βάζει πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο για το πώς πρέπει να προστατευτεί το πολιτιστικό απόθεμα αυτής της χώρας. Και βέβαια αυτό πολλές φορές δεν αρέσει. Δεν αρέσει γιατί επιδιώκουν να καταπατηθεί, να αγνοηθεί. Επιδιώκουν να κάνουν οτιδήποτε μπορούν, αγνοώντας μας.
Εμείς δεν προστατεύουμε κάτι για τους εαυτούς μας. Προστατεύουμε κάτι εξ ονόματος όλων των Ελλήνων, γιατί βάσει του Συντάγματος η πολιτιστική κληρονομιά, τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι και το περιεχόμενο όλων των μουσείων είναι η περιουσία των Ελλήνων. Δεν είναι το δικό μας χωράφι, δεν είναι η δική μας ιδιοκτησία που προσπαθούμε να προστατεύσουμε.
Προστατεύουμε εξ ονόματος όλων την περιουσία αυτή και πρέπει να σκεφτείτε τι θα ήταν αυτά τα νησιά αν δεν είχαν και τις αρχαιότητες. Και αυτό πρέπει να το σκεφτούν και οι τοπικοί παράγοντες που επιδιώκουν την ανάπτυξη αυτών των νησιών αλλά και όλοι παντού, και στην ηπειρωτική Ελλάδα που θέλουν να κάνουν τεράστια ξενοδοχειακά συγκροτήματα σε πολύ ξεχωριστού κάλλους θέσεις.
Θα πρέπει να σκεφτούν πώς θα προσελκύεται ο κόσμος ή πόσο θα ενδιαφέρει πια από δω και πέρα η Ελλάδα αν καταστρέψουμε τα πάντα σε αυτή. Αυτή είναι η δουλειά μας. Αυτό κάνουμε και αυτό θα το κάνουμε με συνέπεια, με γνώση, με σύνεση. Δεν εμποδίζουμε κάτι να αναπτυχθεί. Ίσα ίσα είμαστε υπέρ της ανάπτυξης. Ανάπτυξη που θα συνδυάζει το πολιτισμό και τον σεβασμό στο παρελθόν μας.
Νομίζω ότι θα προσελκύσει πολύ περισσότερους τουρίστες και πολύ περισσότερους επισκέπτες από μια τυχαία ανάπτυξη, η οποία σε κανένα βαθμό δεν θα έχει αναβαθμισμένο περιβάλλον γι΄αυτόν που καλείς να έρθει στη χώρα. Επομένως, καταλαβαίνετε πως ό,τι κάνουμε το κάνουμε μόνο για το καλό της χώρας και για το καλό των αρχαιοτήτων και του ίδιου του τόπου, ο οποίος πολλές φορές μπορεί και να αντιδρά.
Προφανώς δεν γνωρίζω ποιος και τι έχει συμβεί στη συγκεκριμένη περίπτωση στη Μύκονο. Υποθέτω ότι οι αρχαιολόγοι εκεί προσπάθησαν να εκτελέσουν με συνέπεια το καθήκον τους και τη δουλειά τους και ήρθαν σε σύγκρουση με κάποιους, οι οποίοι θέλουν να υπερβούν τη συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Επειδή εσείς είστε επιστήμονες, άνθρωποι που με βάση τα επιστημονικά σας δεδομένα και με βάση τα ευρήματα αποφασίζετε τις παρεμβάσεις που κάνετε. Σας τρομάζει το γεγονός ότι έρχεστε αντιμέτωποι με έναν διαφορετικό κόσμο με τον οποίον ο οποιοσδήποτε θα τρόμαζε; Πόσω μάλλον εσείς που ουσιαστικά –για να το πω έτσι απλά– μπλοκάρετε τα συμφέροντα εκεί όπου υπάρχουν αρχαιότητες, εκεί που υπάρχει επιστημονικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον.
Εμείς δεν μπλοκάρουμε τα συμφέροντα έτσι, χωρίς σκέψη και χωρίς σύνεση. Οπου υπάρχει η δυνατότητα, τα αφήνουμε να αναπτυχθούν. Δεν δημιουργούμε εμπόδια για να δημιουργήσουμε εμπόδια. Αυτό πρέπει να γίνει σαφές. Δεν μας αφορά κιόλας αυτό. Από την άλλη μεριά, όπως πολύ σωστά είπατε, εμείς έχουμε αφιερώσει τη ζωή μας στο να διαβάζουμε, να γράφουμε, να δημοσιεύουμε, να ανακαλύπτουμε και να φροντίζουμε τις αρχαιότητες αυτής της χώρας. Πραγματικά είναι αφιερωμένη η ζωή μας σε αυτό και αυτό ισχύει για όλους τους αρχαιολόγους της Ελλάδας. Δεν ισχύει μόνο για ορισμένους.
Γιατί το να ασχοληθεί κανείς σε ένα τέτοιο περιβάλλον δύσκολο στην Ελλάδα, με τόσες συγκρούσεις από την άποψη των συμφερόντων πολλών και να παραμένουμε μια ομάδα η οποία εξακολουθεί να υπερασπίζεται, να προστατεύει, να αναδεικνύει και να αντιστέκεται σε αυτά τα υπερβολικά συμφέροντα… δεν είναι και τόσο εύκολο πράγμα.
Αλλά βεβαίως έχουμε δείξει ότι δεν φοβόμαστε κιόλας. Έτσι δεν θα κερδίσουν με τέτοια βίαια περιστατικά αυτοί που προσπαθούν να κάνουν το οτιδήποτε. Οχι, δεν θα κερδίσουν και δεν νομίζω ότι φοβόμαστε. Έχουμε τον νόμο και την προστασία με το μέρος μας. Εμείς προστατεύουμε, προστατεύουμε και και αυτούς που δεν μπορούν να το καταλάβουν και γι΄αυτούς οι οποίοι αντιστέκονται και θέλουν παραπάνω κέρδος και παραπάνω εκμετάλλευση και γι αυτούς δουλεύουμε. Αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση. Εμείς δεν προστατεύουμε τίποτε δικό μας. Προστατεύουμε ιδιοκτησία και περιουσία όλων των Ελλήνων. Αν αυτό γίνει σαφές -και νομίζω ότι και αυτά τα συμφέροντα πρέπει να το κατανοήσουν- θα συναινέσουν στις δικές μας αποφάσεις.
Αλλά από την άλλη μεριά, όταν βλέπουμε υπερβολές που προσβάλουν και θίγουν τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, προφανώς θα αντιδράσουμε. Και αν δείρουν κάποιον θα βρεθεί κάποιος άλλος για να αντιδράσει σε αυτή τη θέση. Δηλαδή με το να έρθουν υποτίθεται να «εξολοθρεύσουν» κάποιον συνάδελφό μας, δεν σημαίνει ότι εμείς, όλοι οι άλλοι θα φοβηθούμε.
