Σαντορίνη- To ηφαίστειο του Κολούμπο και η Διεθνής Συνάντηση Επιστημόνων

Ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες η συνάντηση εργασίας της Διεθνούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων με αντικείμενο την «Εκτίμηση Ηφαιστειακού Κινδύνου Υποθαλάσσιου Ηφαιστείου Κουλούμπο» , που διοργάνωσε η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ).

Οι 18 επιστήμονες βρέθηκαν στη Σαντορίνη στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου του ΕΑΓΜΕ ” Εκτίμηση Ηφαιστειακού Κινδύνου και Επιδεκτικότητας στα Ενεργά Ηφαίστεια της Χώρας” που έχει συντάξει και εκτελεί το «Πρόγραμμα Εκτίμησης Ηφαιστειακής Διακινδύνευσης από το Υποθαλάσσιο Ηφαίστειο Κουλούμπο» .

Συναντήθηκαν για να μελετήσουν και να ορίσουν με διαδικασίες βαθμολογημένης αξιολόγησης, τα ποσοστά εκδήλωσης των πιθανών επικίνδυνων δράσεων από το ηφαίστειο Κουλούμπο (ηφαιστειακή στάχτη και αέρια, ηφαιστειακοί σεισμοί, τσουνάμι κ.α.), καθώς και των περιοχών που εκτίθενται σε κίνδυνο. Kλήθηκαν να απαντήσουν και να μελετήσουν ένα μεγάλο ερωτηματολόγιο με βάση τα δεδομένα που έχουν στη διάθεση τους για την ποσοτική προσέγγιση όλων των πιθανοτήτων για τα παραπάνω ζητήματα.

Συμπεράσματα από την ομάδα εργασίας δεν προέκυψαν αυτό το τριήμερο δηλώνουν οι επιστήμονες θα πάρει λίγους μήνες να ολοκληρωθούν οι τελικές εκθέσεις και να παρουσιαστούν τα συμπεράσματα από την συγκεκριμένη μελέτη.Τα αποτελέσματα και οι εκτιμήσεις θα διατεθούν στις Τοπικές και Περιφερειακές Αρχές, καθώς και στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.), ώστε να αξιοποιηθούν στην επικαιροποίηση των Σχεδίων Αντιμετώπισης του Ηφαιστειακού Κινδύνου στη Σαντορίνη και την ευρύτερη περιοχή (Σχέδιο ΤΑΛΩΣ).

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ακολούθησε ενημέρωση των κατοίκων και φορέων της Σαντορίνης για το αντικείμενο των εργασιών. Ο λόγος που αποφασίσαμε να κάνουμε την ενημέρωση ανέφερε ο Γιώργος Βουγιουκαλάκης ηφαιστειολόγος ΕΑΓΜΕ- ΙΜΠΗΣ στο Santorini Magazine είναι ότι κάθε φορά που συγκεντρωνόμαστε οι επιστήμονες στη Σαντορίνη ή επισκεπτόμαστε το ηφαίστειο εγείρονται ερωτήματα για την επικινδυνότητα του ηφαιστείου. Δημιουργείται μια ανησυχία και αρχίζει η κινδυνολογία και οι φήμες, είτε αθέλητα είτε κακόβουλα , ότι η παρουσία των επιστημόνων συνδέεται πάντα με ανησυχία για το ηφαίστειο. Αυτός ήταν και ο λόγος της ενημέρωσης.

Γ. Βουγιουκαλάκης ηφαιστειολόγος ΕΑΓΜΕ / ΙΜΠΗΣ

Στην ημερίδα παρεβρέθηκαν και μίλησαν ο Δήμαρχος Θήρας Α. Σιγάλας, ο υπεύθυνος Πολιτικής Προστασίας Θήρας Μάρκος Καφούρος, ο Διευθυντής του ΕΑΓΜΕ Δ. Γκούτης, ο Ανδρέας Αντωνάκος Διευθ. Φυσικών Καταστροφών του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας που συμμετείχε και στην ομάδα επιστημόνων.Δ. Γκούτης Διευθ.ΕΑΓΜΕΑ.Σιγάλας Δήμαρχος ΘήραςΑ. Αντωνάκος Υπ. Κλιματικής ΚρίσηςΜ. Καφούρος Υπ. Πολιτικής προστασίας Θήρας

Στην ομάδα των επιστημόνων συμμετείχε και ο κορυφαίος ηφαιστειολόγος στον κόσμο, Βρετανός Steve Sparks στον οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό αυτό που γνωρίζουμε σήμερα για τα ηφαίστεια. Η σταδιοδρομία του Βρετανού επιστήμονα έχει συμβάλει στην ανάπτυξη μεθόδων εκτίμησης κινδύνου και επικινδυνότητας που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο. Είναι επίσης ένας από τον μικρό αριθμό εμπειρογνωμόνων στους οποίους τα έθνη απευθύνονται για συμβουλές όταν μια έκρηξη είναι επικείμενη και οι κοινότητες θα μπορούσαν να κινδυνεύσουν.

Steve Sparks – Βρετανός ηφαιστειολόγος

Ο Βρετανός ηφαιστειολόγος Στιβεν Σπάρκς μίλησε στο Santorini Magazine και στη Χαρά Καπότου

Ποιο ήταν το αντικείμενο της συνάντησης της Διεθνούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων;

Στιβ Σπάρκς: Αυτό που κάνουμε είναι να εκτιμούμε τους κινδύνους του ηφαιστείου Κολούμπο, και να χρησιμοποιούμε όλες τις ενδείξεις που μπορούμε να βρούμε σχετικά με το τι συνέβη το 1650. Χρησιμοποιούμε μοντέλα μέσω υπολογιστών για ηφαιστειακές διαδικασίες για να δούμε τι θα συμβεί ΕΑΝ υπάρξει μελλοντική έκρηξη.

Έχετε κάποια πρώτα συμπεράσματα ;

Στιβ Σπάρκς: Σχετικά με τα ηφαίστεια νομίζω ότι τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε είναι πολύ περίπλοκα και μιλάμε για όλους τους παράγοντες που οδηγούν στις εκρήξεις των ηφαιστείων και τους κινδύνους τους. Αρχίζουμε να εκτιμούμε τους κινδύνους που προέρχονται από τις εκρήξεις όπως πιθανό τσουνάμι, σεισμοί κλπ. Δεν τελειώσαμε την δουλειά, συγκεντρώσαμε πολλά δεδομένα, γίνανε πολλές συζητήσεις σχετικά με αυτές τις εκτιμήσεις αλλά είναι λίγο νωρίς για να πούμε κάτι συγκεκριμένο. Ελπίζω σε λίγους μήνες όταν παρουσιαστεί η δουλειά(συμπεράσματα) θα έχουμε πιο συγκεκριμένες απαντήσεις.

Είχατε πει στο παρελθόν ότι το Κολούμπο μοιάζει με το ηφαίστειο Τόνγκα στην Ιαπωνία που το στηρίζεται αυτό.

Στιβ Σπάρκς: Με αρκετούς τρόπους είναι παρόμοιο με το Tonga, είμαστε σχετικά σίγουροι πως αν ποτέ εκρύγνητο το ηφαίστειο θα ήταν μια πολύ μικρότερη έκρηξη. Στην επιτροπή μας έχουμε έναν ειδικό από τη Ιαπωνία (Fukachi Maeno- ηφαιστειολόγος υποθαλάσσιων ηφαιστείων) που ειδικεύεται σε τέτοιου είδους ηφαίστεια ( υποθαλάσσια). Το ηφαίστειο Tonga που είναι ένα τεράστιο ηφαίστειο, το Κολούμπο, είναι ένα ηφαίστειο μετρίου μεγέθους, πολύ μικρότερο, αν συνέβαινε ποτέ μια έκρηξη θα έμοιαζε αλλά δεν θα ήταν τόσο μεγάλη.

Στην Σαντορίνη τον περασμένο χειμώνα βρέθηκε το ωκεανογραφικό πλοίο των ΗΠΑ το JOIDES Resolution όπου έκανε γεωτρήσεις στα Χριστιανά την Καλντέρα και το Κολούμπο προκειμένου να απαντηθούν ερωτήματα για την ιστορία των ηφαιστείων και τις εκρήξεις τους. Πόσο σημαντική ήταν αυτή η αποστολή και τι πιστεύεται ότι θα προσφέρει στην έρευνα.

Στιβ Σπάρκς: Βρέθηκα στο JOIDES Resolution όταν ήταν στη Σαντορίνη τον Φεβρουάριο ήταν μια θεαματική επίσκεψη και όλες οι επιστημονικές εγκαταστάσεις που είχαν στο σκάφος. Νομίζω ότι πήραν 3 km δείγματα από το βυθό της θάλασσας της Σαντορίνης και του Κολούμπο και είμαι σίγουρος πως θα ανακαλύψουν και θα κατανοήσουν πολύ περισσότερα για την ιστορία του ηφαιστείου. Σχετικά με το πόσο συχνά εκρήγνυται , το οποίο είναι πολύ σημαντικό, καθώς και για τις γεωλογικές διαδικασίες που ελέγχουν τους μηχανισμούς για το Που συμβαίνουν, Πότε συμβαίνουν, Γιατί συμβαίνουν.

Πιστεύεται πως θα μπορέσουμε στο μέλλον να προβλέψουμε μία έκρηξη βάση των επιστημονικών δεδομένων;

Στιβ Σπάρκς: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως οι μοντέρνες επιστημονικές μέθοδοι, δορυφόροι στο διάστημα, πολύ πιο ευαίσθητοι μετρητές και μέθοδοι, ακόμα και η υποβρύχια παρακολούθηση μας επιτρέπουν να καταγράφουμε λεπτομερέστερα τα ηφαίστεια από ότι παλαιότερα. Έχουμε επίσης μοντέλα στους υπολογιστές που μας επιτρέπουν να ” μεταφράσουμε” τα δεδομένα και τις μετρήσεις πολύ καλύτερα. Είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση να ελέγξουμε τα σημάδια μιας έκρηξης.

Στην επιστημονική σας πορεία έχετε μελετήσει πολλά ηφαίστεια και δει αρκετές εκρήξεις. Τι θα θέλατε να δείτε πριν ολοκληρώσετε την επιστημονική σας πορεία

Στιβ Σπάρκς: Νομίζω ότι είμαι ικανοποιημένος έχω πάει στα περισσότερα ηφαίστεια στη γη, εκτός από την Ανταρκτική, στο ηφαίστειο, στο βουνό Έρεβος και θα μου άρεσε να πάω εκεί και να δω και τους πιγκουίνους.

Οι επιστήμονες είχαν την ευκαιρία την επόμενη ημέρα 12 Μαϊου να επισκεφθούν τον Προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου και να τους ξεναγήσει ο επίτιμος καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών & Διευθυντής της Ανασκαφής του Ακρωτηρίου Χρίστος Ντούμας, που επισκέφθηκε το νησί για αυτό το λόγο.