Λύσεις βασισμένες στη φύση (NbS): το ισχυρότερο εργαλείο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή -Το παράδειγμα της Πάρου
Νέα έκθεση του WWF παρουσιάζει επιτυχημένα παραδείγματα έργων NbS απ’ όλο τον κόσμο
Το 2024, όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία, θα είναι η πιο θερμή χρονιά στην ιστορία. Ταυτόχρονα θα είναι μία χρονιά που η ανθρωπότητα βίωσε καταστροφικές πλημμύρες από την Ν.Α. Αμερική έως την Ευρώπη και την Ασία, αλλά και ιστορικών διαστάσεων ξηρασίες από τον Αμαζόνιο έως τη Ν. Αφρική. Η κλιματική κρίση εντείνεται με ανησυχητική ταχύτητα, επηρεάζοντας τις κοινωνίες, τις οικονομίες και τα οικοσυστήματα σε ολόκληρο τον κόσμο – κυρίως μέσω του νερού.
Tο νερό είναι ο κύριος εκφραστής των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Από τις ακραίες πλημμύρες και ξηρασίες έως τη μείωση της ροής των ποταμών, της στάθμης των υπογείων υδάτων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, η κλιματική κρίση είναι μια κρίση που αφορά στο νερό. Και τα υγιή οικοσυστήματα γλυκού νερού και τα παράκτια οικοσυστήματα (ποτάμια, λίμνες, υγρότοποι κ.α.) αποτελούν την καλύτερη φυσική άμυνα απέναντι σε αυτές τις επιπτώσεις, παρέχοντας ένα κρίσιμο απόθεμα για τις κοινότητες, τις επιχειρήσεις και τις πόλεις μας.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνει με τη σειρά της την απώλεια της βιοποικιλότητας και το αντίστροφο, ενώ σημαντικό ρόλο στη δημιουργία, αλλά και την αύξηση της έντασης των καταστροφικών φαινομένων διαδραματίζουν οι ανθρωπογενείς πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα, όπως η καταστροφή των ποταμών και των υγροτόπων, η υπεράντληση των υπόγειων υδροφορέων, η υποβάθμιση παράκτιων περιοχών, κ.α.
Σήμερα είναι πιο σημαντικό από ποτέ, να επιτευχθεί η προσαρμογή στις νέες κλιματικές συνθήκες και αυτό θα πρέπει να έρθει, μεταξύ άλλων, με την προώθηση δράσεων αποκατάστασης των φυσικών οικοσυστημάτων, μέσω αύξησης των επενδύσεων σε λύσεις βασισμένες στη φύση (Nature based Solutions).
Οι λύσεις βασισμένες στη φύση (Nature-based Solutions) είναι δράσεις για την προστασία, βιώσιμη διαχείριση, και αποκατάσταση φυσικών ή τροποποιημένων οικοσυστημάτων, με στόχο να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και προσαρμοστικά οι κοινωνικές προκλήσεις, παρέχοντας ταυτόχρονα οφέλη για την ανθρώπινη ευημερία και τη βιοποικιλότητα.
Η πρόσφατη έκθεση του WWF με τίτλο «Watering Resilience: Case studies of Nature-based Solutions for climate adaptation in action», καταδεικνύει πως η αποκατάσταση των υδάτινων και παράκτιων οικοσυστημάτων είναι βασική προϋπόθεση για την προσαρμογή μας στην κλιματική αλλαγή, δημιουργώντας την ίδια στιγμή πολλαπλά και άμεσα οφέλη για τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Πετυχημένα παραδείγματα και το παράδειγμα της Πάρου
Με επίκεντρο τα οικοσυστήματα γλυκού νερού και τα παράκτια οικοσυστήματα, η μελέτη συγκεντρώνει μια μεγάλη ποικιλία από παραδείγματα λύσεων βασισμένων στη φύση (NbS) που αναπτύσσει και εφαρμόζει το WWF σε όλο τον κόσμο. Από τη Βραζιλία έως τη Βαλτική, τη Μαδαγασκάρη έως τον Μεκόνγκ, η μελέτη αναδεικνύει πρωτοβουλίες που συμβάλλουν ήδη στην προσαρμογή των τοπικών κοινωνιών στις νέες κλιματικές συνθήκες.
Ιδιαίτερη θέση στην έκθεση έχει το πρόγραμμα κατασκευής μικροφραγμάτων που πραγματοποιείται στην Πάρο από το WWF Ελλάς, το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA), το Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας (ΙΝΣΠΕΕ) και τον Δήμο Πάρου. Στο πλαίσιο του προγράμματος, κατασκευάστηκαν 34 αναβαθμοί σε μήκος 1.300 μέτρων στον Καβουροπόταμο της Πάρου *, χρησιμοποιώντας πέτρες μέσα από το ρέμα, μια πρακτική για την αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση του νερού που εφαρμόζεται από τη μινωική εποχή.
Τα μικρά πέτρινα φράγματα ήταν ανάμεσα στα τεχνικά έργα που εφάρμοσαν οι τοπικές κοινωνικές για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της λειψυδρίας με την αναβίωση των λίθινων αναβαθμών σε ρέματα περιοδικής ροής των νησιών του Αιγαίου. Οι αναβαθμοί επιβραδύνουν τη ροή του νερού μετά από έντονες βροχοπτώσεις και έτσι μειώνουν τον κίνδυνο πλημμύρας, ενώ παράλληλα αυξάνουν την κατείσδυση του νερού στα υπόγεια νερά, άρα και τον εμπλουτισμό τους, γεγονός που συμβάλλει στον μετριασμό της ξηρασίας. Επιπλέον, εποχικά, πίσω από τα μικρά φράγματα σχηματίζονται μικρά λιμνία, που μπορούν να συνδράμουν στην παροχή νερού για άρδευση μικρής κλίμακας, ενώ αποτελούν και οάσεις για τη βιοποικιλότητα στο άνυδρο Κυκλαδίτικο τοπίο.
Ας εμπιστευτούμε τη δύναμη της φύσης
Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση λειτουργούν. Δεν υπάρχει πλέον ανάγκη για πιλοτικά έργα, ούτε περισσότερες αποδείξεις ότι αποδίδουν, κάνοντας τη διαφορά. Όπως δείχνουν οι ιστορίες αυτής της έκθεσης με τόσους πολλούς διαφορετικούς τρόπους, τα φυσικά οικοσυστήματα, η προστασία και αποκατάσταση τους, μπορεί και πρέπει να είναι το ισχυρότερο εργαλείο στη φαρέτρα μας έναντι στις επιδεινούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στις λύσεις που βασίζονται στη φύση και τις φυσικές διεργασίες. Και πρέπει να ξεκινήσουμε άμεσα. Όσο πιο αργά κινούμαστε και όσο περισσότερο πολύτιμο χρόνο χάνουμε, τόσο υψηλότερο θα είναι το τίμημα από τα κλιματικά φαινόμενα – και τόσο υψηλότερο το κόστος για τις τοπικές κοινότητες και την κοινωνία στο σύνολό της. Η καθυστέρηση είναι μια εντελώς λανθασμένη επιλογή.
Σημειώσεις:
- * Η επιστημονική παρακολούθηση του έργου γίνεται μέσω του προγράμματος Horizon «Spongescapes», ενώ η συγκεκριμένη πρακτική εφαρμόζεται επίσης στην Ίο, μέσω του προγράμματος MedReset, στο Ληλάντιο πεδίο της Εύβοιας (ευρωπαϊκο πρόγραμμα NATALIE) και στη Σίφνο (ευρωπαϊκό πρόγραμμα.Cardimed).
Πηγή :WWF HELLAS
